Yeni bir analize göre, tropikal orman kaybı geçen yıl azaldı, ancak diğer göstergeler dünyadaki ormanlık alanların muazzam bir baskı altında kaldığını gösteriyor.
Ormanların yok edilmesi küresel iklim değişikliğinin tetiklenmesine yardımcı oluyor. Ormanlar dünyanın en önemli karbon yutak alanlarından biri olarak kabul ediliyor. Bu nedenle bir orman yok edildiğinde buradaki seragazı da açığa çıkıyor. Bu yıkım aynı zamanda birçok bitki ve hayvan türünün ormanları evi olarak adlandırması nedeniyle biyolojik çeşitliliği de tehlikeye atıyor. Küresel Orman İzleme projesi de ormanların son duruma hakkında yeni bir analiz yayımladı.
Tropikal Ormanlar Daha İyi Durumda
Tropik bölgelerdeki insanların zarar vermediği ve eski ormanlar olarak da adlandırılan birincil ormanların kaybı, 2022’ye kıyasla geçen yıl %9 azaldı.
Ancak Küresel Orman İzleme araştırmacıları, tropik ormanlardaki yıkım oranının yüksek olmaya devam ettiğini söyledi. Geçen yıl dünyada yaklaşık 37.000 kilometrekarelik tropik orman kaybedildi. Bu alan neredeyse İsviçre kadar büyük
Küresel Orman İzleme projesi, Washington merkezli kâr amacı gütmeyen araştırma kuruluşu World Resources Institute’un uydu görüntülerini kullandı. Verilerin çoğu Maryland Üniversitesi araştırmacıları tarafından derleniyor.
Projenin direktörü Mikaela Weisse Brezilya ve Kolombiya’da orman kaybının azalmasının başka yerlerdeki daha büyük kayıplarla büyük ölçüde dengelendiğini söyledi. Weisse, “Dünya iki adım ileri, iki adım geri gitti” dedi.
Bilim insanları, tropik ormanların, yemyeşil bitki örtüsünün en yoğun karbonla dolu olması nedeniyle en değerli ormanlar arasında olduğunu düşünüyor. Bu ormanlar aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin hazineleri olarak görülüyor. Örneğin Amazon Yağmur Ormanları, Dünya’nın bilinen türlerinin en az %10’una ev sahipliği yapıyor.
Weisse, geçen yılki tropik orman kaybının, fosil yakıtların 1 yıllık süreçte yakılmasından kaynaklanan ABD emisyonlarının yarısına eşdeğer seragazı emisyonuna neden olduğunu söyledi.
Brezilya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Bolivya, en fazla orman kaybına uğrayan tropik ülkeler sıralamasında ilk sıralarda yer aldı. Weisse, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva’nın özellikle Amazon’la ilgili agresif koruma politikaları izlemesi nedeniyle Brezilya’daki yıkımın %36 oranında azalmasına rağmen bu durumun geçerli olduğunu söyledi.
Komşu Kolombiya’da orman kaybında %49’luk bir düşüş yaşandı. Weisse, ülkenin Devlet Başkanı Gustavo Petro’nun orman alanlarına hakim silahlı gruplarla çevre korumayı barış sürecinin önemli bir parçası haline getirdiğini belirtti.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki orman tahribatı nispeten sabit kaldı ancak yaklaşık 5.000 kilometrekarelik bir alan yok edildi. Bolivya, üst üste üçüncü yılda rekor seviyede birincil orman kaybı yaşadı ve tahribat %27 arttı. Kayıpların çoğu tarımsal üretim ve yangınlardan kaynaklandı.
Ormansızlaştırma Arttı
Rapora göre dünya çapında ormansızlaştırma 2023’te %3,2 arttı. Ormansızlaştırma, insanların ormanlık alanları kalıcı olarak tarım gibi diğer kullanımlara dönüştürmesi anlamına gelir ve ölçülmesi oldukça zordur.
Dünya Kaynakları Enstitüsü’nden Rod Taylor, 2021’de 140’tan fazla ülkenin 2030’un sonuna kadar ormansızlaştırmayı sona erdirmeyi taahhüt ettiğini, bunun her yıl orman tahribatında büyük düşüşler gerektiren bir hedef olduğunu söyledi. Taylor, “Küresel ormansızlaştırmanın azaltılması konusunda yanlış yöne doğru gidiyoruz” dedi.
Ormansızlaştırmada Brezilya, Endonezya ve Bolivya başı çekerken, onları Demokratik Kongo Cumhuriyeti takip ediyor.
Ağaç örtüsü kaybı, çoğunlukla Kanada’daki büyük orman yangınları nedeniyle 2022’de dünya çapındaki tüm ormanlarda %24 arttı.
Kanada’nın 80.000 kilometrekareden fazla orman kaybı, dünyanın geri kalanındaki orman kaybındaki düşüşünün yerine alarak, herhangi bir yılda kaydedilenlerden üç kat daha fazla oldu. Maryland Üniversitesi araştırmacısı Matt Hansen, “Bu, kayıtlara geçen en büyük anormalliklerden biri” dedi.
