Yeni verilere göre, Akdeniz’de deniz yüzeyi sıcaklıkları haziran ayı için şimdiye dek kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştı. 29 Haziran’da deniz yüzeyi sıcaklıkları 26,01 dereceyi gördü ve genel sıcaklıklar şu anda ortalamanın 3 derece üzerinde seyrediyor. Uzmanlar yoğun deniz ısısının ekosistemler için yıkıcı sonuçlar doğurabileceği ve dalgalanma etkilerinin karaya da yayılabileceği uyarısında bulunuyor.
Akdeniz’de deniz yüzeyi sıcaklıkları haziran ayı için şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştı. Avrupa Birliği’nin (AB) Copernicus İklim Değişikliği Servisi (C3S) tarafından toplanan ve Meteo-France tarafından analiz edilen verilere göre, 29 Haziran’da deniz yüzeyi sıcaklıkları 26,01 dereceye ulaştı. Genel sıcaklıklar şu anda ortalamanın 3 derece üzerinde seyrederken Fransa ve İspanya kıyılarında bazı yerlerde 4 dereceyi aşan artışlar görüldü.
En yoğun ısınma, Balear Denizi ve Tiren Denizi de dahil olmak üzere Batı Akdeniz Havzası’nda gözlendi. Mevcut hava koşullarıyla birlikte bilim insanları sıcaklıkların yakın zamanda düşmesinin pek mümkün olmadığını dile getiriyor.
Bölge Tanınmayacak Şekilde Değişebilir
Akdeniz, küresel ortalamadan çok daha hızlı ısınarak dünyanın en hassas “iklim değişikliği sıcak noktalarından” biri olarak kabul ediliyor. Uzmanlar, iklim değişikliğini engellemek için harekete geçilmemesi halinde denizlerdeki sıcak hava dalgalarının (okyanus sıcaklıklarının anormal derecede yüksek olduğu uzun dönemler) bölgeyi tanınmayacak şekilde değiştirebileceği konusunda uyarıyor.
Güneydoğu İspanya ve Kuzey Fas açıklarında ortaya çıkan “şiddetli” ve “aşırı” koşullarla birlikte sürekli ve büyüyen bir deniz sıcak dalgası bölgeyi etkisi altına alıyor.
Deniz bilimciler, ortaya çıkan durumun biyoçeşitlilik, balıkçılık, su ürünleri yetiştiriciliği ve hatta Güney Avrupa ve Kuzey Afrika’daki hava durumu için yıkıcı etkiler yaratabileceği konusunda uyarıyor.
Mercan Popülasyonları Şimdiden %90 Oranında Azaldı
İngiltere Deniz Biyolojisi Derneği’nden Dr. Kathryn Smith, “Akdeniz’de bu büyüklükteki deniz sıcak dalgalarının deniz yaşamı üzerinde büyük etkileri olmuştur” dedi ve ekledi: “Geçmişte omurgasız türlerinde toplu ölümler, deniz çayırı yataklarında ölümler ve midye çiftliklerinde hastalık salgınları gibi etkiler gördük. Muhtemelen bu olaydan da benzer etkiler göreceğiz.”
Bu olaylar mercan popülasyonlarını şimdiden %90 oranında azalttı ve yelpaze midyesini yok olmanın eşiğine getirdi. Daha sıcak sular daha az oksijen tutarak 2024 yılında Toskana’da görüldüğü gibi toplu balık ölümlerine yol açıyor. Balıklar yüzeydeki ısıdan kaçmak için daha derinlere daldıkça deniz kuşları tarafından ulaşılamıyor ve bu kuşlar da kitleler halinde ölüme sürükleniyor.
Sıcak Denizler Aşırı Hava Koşullarını Körüklüyor
Denizlerdeki sıcak hava dalgalarının etkileri karaya da yayılıyor. 2023 yılında yaklaşık 6 bin kişinin ölümüne neden olan Daniel Fırtınası’nda görüldüğü gibi, sıcak denizler aşırı hava koşullarını körüklüyor. Akdeniz’deki yüksek deniz yüzeyi sıcaklıkları nedeniyle bu fırtına 50 kat daha olası ve %50 daha şiddetli hale geldi.
Valensiya’da 2024 yılında 200’den fazla kişinin hayatını kaybettiği sel felaketi de kısmen yüksek deniz yüzeyi sıcaklıklarıyla ilişkilendirildi. Denizlerdeki sıcak hava dalgaları artık sanayi öncesi döneme kıyasla 10 kat daha yoğun ve üç kat daha uzun sürüyor.
“Sorumlu İklim Değişikliği”
Commonwealth Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Örgütü’nün (CSIRO) Sürdürülebilir Deniz Geleceği Programı’nın araştırma direktörü Dr. Alistair Hobday, “Deniz sıcak dalgalarının sıklığı, süresi ve yoğunluğundaki küresel artıştan iklim değişikliği sorumludur” diye konuştu.
Akdeniz 1980’lerden bu yana sürekli şekilde ısınıyor ve son 10 yılda keskin bir ivme kazandı. Son 40 yılda, tanımlanmış bölgelerde yılda bir deniz sıcak dalgası yaşanırken, neredeyse tüm denizi kapsayan yılda ortalama dört sıcak dalgası yaşanıyor. Sıcaklıklar son beş yıldır sürekli olarak ortalamanın üzerinde seyrediyor.
Mercator Ocean International’ın kıdemli danışmanı Dr. Karina von Schuckmann, “Batı Akdeniz’de ortaya çıkan geniş kapsamlı sıcak hava dalgası artık yakın ilgi gerektiriyor” uyarısını yaptı.
Bilim insanları bu eğilimin ancak hızlı küresel emisyon kesintileriyle durdurulabileceğini vurguluyor. Acil önlem alınmazsa bu iklim sıcak noktası kalıcı olarak dönüşebilir.
