Türkiye’de güneş enerjisinde her yıl 3 GW kapasite oluşturulmasıyla kömür ithalatının dokuz yılda sıfırlanabileceği ve takip eden 8,5 yılda da doğalgaz ithalatının bitirilebileceği hesaplandı.
Düşünce kuruluşu Solar3GW tarafından hazırlanan “Türkiye Güneş Enerjisi Sektörü: 2020 Sonrası Büyüme İçin İş Modeli Önerileri” raporuna göre, Türkiye’nin güneş enerjisindeki kurulu gücü mayıs sonu itibarıyla 7 GW’ı aştı.
Güneş enerjisi kapasitesindeki büyümede Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında sağlanan teşvikler, hızla ucuzlayan panel ve işçilik maliyetleri önemli rol oynarken, bundan sonraki süreçte güneş için YEKDEM’e ihtiyaç kalmadı fakat güneş yatırımlarının önünü açmak için yeni iş modelleri gerekiyor.
Güneş enerjisinde her yıl 3 GW kapasite kurulması hedefinin baz alındığı raporda, güneş enerjisi sektörü öztüketim ve ticari temelli olmak üzere iki ana kırılımda ve beş iş modeliyle ele alındı. Bu iş modelleri öztüketim modeli, lisanslı-ihaleli-teşvikli model, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA), Yenilenebilir Enerji Tedarik Anlaşması ve ihalesiz-teşviksiz-lisanslı modelleri şeklinde sıralandı.
Solar3GW Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Bahadır Turhan, rapora ilişkin değerlendirmesinde, önerdikleri öztüketim, Yenilenebilir Enerji Tedarik Anlaşması ve ihalesiz-teşviksiz-lisanslı iş modellerinin elektrik talebine uygun olarak serbest piyasa dinamikleri çerçevesinde şekillendiğini belirterek, “Önerdiğimiz bu üç model, Türkiye’nin yerli ve temiz enerji kaynaklarının kullanımını artırmayı amaçlayan politikasıyla tam uyumlu. İklim değişikliğiyle mücadelede de güneş enerjisinin son derece etkin bir şekilde kullanılması öngörülüyor. Serbest piyasa dinamikleri çerçevesinde herhangi bir teşvike ihtiyaç duymadan işleyebilecek bu modeller sayesinde Türkiye elektrik piyasası çağın ihtiyaçları doğrultusunda gelişimini sürdürebilecek” ifadelerini kullandı.
Güneş enerjisi santrallarının bu üç model kapsamında kurulmasıyla Türkiye’nin ithalatının önemli ölçüde azalacağını kaydeden Turhan, şu bilgileri paylaştı: “2019 yılı elektrik üretim değerlerinin önümüzdeki 10 yıl boyunca benzer oranlarla devam etmesi ve güneş enerjisinde bu üç modelle yıllık 3 GW kapasite oluşturulması halinde, dokuz yılda kömür ithalatı sıfırlanabilir, takip eden sekiz buçuk yılda da doğalgaz ithalatını bitirebiliriz. Tüm bu modellerle her yıl üretime 3 GW kapasite eklenmesiyle doğalgazdan 10 senede 3,4 milyar dolar tasarruf edilmesi söz konusu. Aynı süre içinde 40 milyon ton karbon emisyonunun önüne geçilebilir.”
Öztüketim Uygulamaları Enerji Kayıplarını Azaltıyor
Turhan, öztüketim modeliyle yıllık 3 GW kapasite oluşturulması durumunda enerji kayıplarının önemli ölçüde azalacağına dikkati çekerek, “Modelin sürdürülebilir bir şekilde uygulanması halinde 10 yılda kömür ithalatı %60 veya doğalgaz ithalatı %64 azaltılabilir. Doğalgaz ithalatından 1,9 milyar dolar tasarruf edilebilir. Yine aynı süre içinde 22 milyon ton karbon emisyonunun önüne geçmek mümkün” değerlendirmesinde bulundu.
Öztüketim modeliyle GES kurulumunda yerli panel kullanılması halinde %18 olan KDV oranının düşürülmesi gerektiğini kaydeden Turan, düşük faizli finansman uygulamalarının bu iş modelini yaygınlaştıracağını ve yerli panel üreticilerini de teşvik edeceğini, potansiyel yeni lisans kapasitesi için sektörün bekletilmemesi gerektiğini sözlerine ekledi.
