G7 ülkeleri ile Danimarka ve Norveç, Vietnam’ın kömürden uzaklaşmasına yardımcı olmak için 15,5 milyar dolar sağlayacak.
Adil Enerji Geçiş Ortaklığı (Just Energy Transition Partnership, JETP) kapsamında enerji dönüşümünü destekleyen en son mali paket Vietnam için dün yayımlandı. Vietnam, Güney Afrika ve Endonezya’nın ardından JETP başlatan üçüncü ülke oldu.
G7 ülkeleri ile Danimarka ve Norveç, ülkenin kömürden uzaklaşmasını hızlandırmak ve yenilenebilir enerjiyi yaygınlaştırmak için Vietnam’a kamu ve özel sektör finansmanının yarı yarıya paylaşıldığı 15.5 milyar dolarlık bir mali paket teklif etti.
Paketin öne çıkan unsurları şu şekilde:
– 7.75 milyar dolar kamu sektörü finansmanı ile birlikte HSBC, Bank of America ve Mizuho gibi bazı GFANZ üyelerinin desteğiyle özel finansman tarafından 7.75 milyar dolar harekete geçirilecek.
– Kasım 2023’e kadar bir Kaynak Seferberliği Planı (Güney Afrika için geliştirilen yatırım planına benzer) geliştirilecek ve rüzgar, güneş, enerji verimliliği, depolama, elektrikli araçlar ve istihdamın yeniden eğitilmesi için yatırım engellerinin ve fırsatlarının belirlenmesine odaklanacak.
– Vietnam elektrik sistemi için emisyonlarını 2030 yılında (mevcut net sıfır iklim stratejisinden beş yıl önce) pik seviyesine getirecek.
– 2030’dan sonra karbonu tutulmayan kömürü aşamalı olarak bırakılacak ve eski kömürlü termik santralların kapatılmasını müzakere etme planıyla, pik kapasitesini 37 GW’tan 30,2 GW’a (2020’de yaklaşık 21 GW’tan) düşürmek için planlanan kömür boru hattının azaltacak.
– Mevcut hedefi %36 olan yenilenebilir elektrik üretimi, 2030 yılına kadar rüzgâr, güneş ve hidroelektrik kaynaklarından %47’ye çıkarılacak.
Yayımlanan deklarasyon, finansmanın ne kadarının kredi yerine hibe olarak verileceğine doğrudan değinmiyor. Bu konu müzakerelerde bir tıkanma noktasıydı ve anlaşmanın işçilerin yeniden eğitilmesi gibi mali getiri sağlamayan “adil” unsurlarının finanse edilmesini sağlamak açısından çok önemli görülüyor. Açıklamada sadece finansmanın Vietnam’ın borç yönetimi çerçevesine uygun olması, hükümetin başka türlü erişebileceğinden daha iyi şartlarda olması ve mevcut kalkınma fonlarını saptırmaması gereken “uygun finansal araçlar” yoluyla sağlanmasına atıfta bulunuluyor.
Kömür, Vietnam’ın elektrik şebekesine hakim durumda ve 2020 yılında ülkenin enerji ihtiyacının yaklaşık yarısı kömürden elde edilirken, hidroelektrik olmayan yenilenebilir enerji kaynakları sadece %5’lik bir paya sahipti. Vietnam, 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşma hedefine sahip, Küresel Metan Taahhüdünün bir üyesi (2030 yılında metan emisyonlarını 2020 seviyelerine kıyasla %30 azaltma hedefini destekliyor) ve aynı zamanda yeni izinlerin verilmesini ve yeni kömür yakıtlı enerji üretim projelerinin inşasını durdurmayı taahhüt eden Küresel Kömürden Temiz Enerjiye Geçiş beyanının imzacılarından biri.
