WWF-Türkiye, Meclis’e sunulması beklenen torba yasa teklifinin doğa ve toplum üzerindeki yıkıcı etkilerine dikkat çekerken, teklifte yer alan düzenlemelerin; binlerce yıllık zeytinlikleri, ormanları, sulak alanları, koruma altındaki doğal alanları ve kültürel varlıkları madencilik ve enerji projeleri uğruna tehdit ettiği konusunda uyarıda bulundu.
Yasa teklifinin 11. maddesi, zeytinliklerin kömür madeni faaliyetlerine açılmasına olanak tanıyor. Bu düzenleme, 2022 yılında Danıştay tarafından iptal edilen yönetmelik değişikliğinin yasalaştırılmak istenen bir versiyonu olarak değerlendiriliyor. Söz konusu madde Zeytincilik Kanunuyla açıkça çelişmekte ve kabul edilmesi halinde Türkiye genelindeki zeytinliklerin de maden faaliyetlerine açılmasının önünü açabilecek niteliktedir. Maddede yer alan üretim yapılacak alandaki zeytinlerin başka yere taşınmasının çözüm olarak sunulması ise konunun sadece ağaç değil, habitat olduğunun göz ardı edildiğini göstermektedir. Ağaçları bir alandan başka bir yere dikmek bölgedeki habitat kaybını geri getiremez. Dahası böylesi uygulamaların önünün özellikle çiftçiler için üretim sahasının elinden alınması gibi vahim sonuçlar doğuracaktır.
Korunan Alanlar ve Kültürel Miras da Tehlikede
Yasa teklifi yalnızca zeytinlikleri değil; ormanları, yaban hayatı geliştirme sahalarını, sulak alanları ve özel koruma bölgelerini de etkiliyor. Teklife göre “stratejik ve kritik madenler” ile ön lisans/lisansı bulunan yenilenebilir enerji projeleri için ”acele kamulaştırma kararı” alınabilecek. Bu düzenleme hem doğanın tahribatına hem de yerel halkın geçim kaynaklarının ve yaşam alanlarının kaybına yol açabilir.
AB Rehberi Gerekçe Olarak Sunuluyor
Teklifin gerekçelendirilmesinde Avrupa Birliği’nin yenilenebilir enerji yatırımlarına ilişkin rehberine atıfta bulunuluyor. Oysa söz konusu rehber madenciliği kapsamıyor. AB rehberleri, doğa koruma ilkeleriyle uyumlu, planlı ve şeffaf yenilenebilir enerji geçişlerini savunuyor. Teklifin bu biçimde sunulması yanıltıcı olarak değerlendiriliyor.
Yenilenebilir Enerji Adına Doğa Tahribatı Kabul Edilemez
Yasa, çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreçlerinde ciddi istisnalar getirerek, yenilenebilir enerji santrallerinin özellikle mera alanlarında ÇED yapılmadan kurulmasına zemin hazırlıyor. WWF-Türkiye, çevresel etki değerlendirme süreçlerinde istisnaların artırılması yerine mevcut sistemin güçlendirilmesi ve sürecin bütünsel biçimde, bağımsız kurumlarca ve bilimsel bir şekilde yürütülmesi gerekliliğini vurguluyor.
Teklif Geri Çekilmeli
WWF-Türkiye; doğanın, binlerce yıllık zeytinliklerin, ormanların, meraların ve kültürel varlıkların korunması için tüm siyasi partilere ve milletvekillerine çağrıda bulunuyor:
”Bu yasa teklifi doğa ve insan yaşamı için büyük bir tehdittir. Bu nedenle yasa teklifi geri çekilmeli, doğaya ve topluma zarar verecek düzenlemeler yeniden değerlendirilmelidir.”
