;
Politika

Süper Zenginler Karbona Doymuyor!

süper zenginler

Zengin bireylere vergi koyarak iklim eylemini finanse etme fikri, Brezilya’nın G20 başkanlığı sırasında uluslararası gündemde hızla yerini alırken, yeni bir araştırmaya göre, “süper zenginler”, 2025 için yıllık karbon emisyonu paylarının çoğunu kullandılar bile…

Dünya çapında yoksulluk, eşitsizlik ve iklim değişikliği gibi küresel sorunlarla mücadele eden uluslararası bir STK olan Oxfam’ın son araştırması, dünyanın en zengin insanlarının küresel yıllık karbon bütçesinin önemli bir kısmını kullanmış olabileceklerini ortaya koydu.

2019 verilerine dayanan araştırma, dünya çapındaki en zengin %1’lik kesimde yer alan 77 milyon “süper zengin” insanın, yılda ortalama 310 bin dolar gelirle, yalnızca 10 günde kişi başına 2,1 ton karbondioksit salımına neden olduğunu gösteriyor. Buna karşın, dünyanın en yoksul %50’sinde yer alan 3,9 milyar insan, aynı miktarda kirletmeyi gerçekleştirebilmek için neredeyse üç yıl harcıyor.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından tahmin edilen küresel karbon bütçesine göre, 2030 yılına kadar kişi başına emisyon miktarı, küresel ısınmayı 1,5 dereceyi aşmadan önce yılda 2,1 tonla sınırlı olmalı.

“Harekete Geçmeyen Liderler Bu Krizde Suçlu Konumundalar”

Oxfam’ın Birleşik Krallık merkezinde uzun süredir iklim adaleti politika danışmanlığı görevini yürüten Chiara Liguori, dünyanın geleceğinin ince bir ipe asılı durduğu benzetmesini yaparak şunları söyledi: “Süper zenginler, gösterişli yaşam tarzları ve dünyayı kirleten yatırımlarıyla insanlığın gelecek umutlarına zarar veriyor ve buna da izin veriliyor. Liderler, en zengin kirleticilere yönelik şımartma politikalarına son vermeli ve gezegenimize verdikleri zararın bedelini ödemelerini sağlamalı. Harekete geçmeyen liderler, milyarlarca insanın hayatını tehdit eden bu krizde suçlu konumundalar.”

Brezilya Liderliğinde %2’lik Vergi Önerisi Geldi

Son yıllarda süper zenginleri vergilendirerek iklim eylemini finanse etme önlemleri gündeme gelmeye başladı. Örneğin Brezilya hükümeti geçen yıl, büyük ekonomilerden oluşan G20 grubundaki başkanlığını kullanarak, hükümetlerin milyarderlerden en az %2 oranında servet vergisi almayı amaçlayan bir öneri sundu.

Bu öneri üzerinde çalışan ekonomistler, yılda 250 milyar dolar civarında gelir sağlanabileceğini ve bunun yoksulluk, açlık ve iklim değişikliği ile mücadele için kullanılabileceğine dikkat çektiler.

G20 liderleri, Kasım ayında Rio de Janeiro’da yapılan liderler zirvesinde, “ultra yüksek net servete sahip bireylerin etkin bir şekilde vergilendirilmesini sağlamak için işbirliği yapma” konusunda anlaşmaya vardılar ve bu konudaki görüşmelerin G20 ve diğer forumlarda devam edeceğini ifade ettiler.

Zirve öncesinde, Brezilya hükümetinin iklim değişikliği sekreteri Ana Toni, Climate Home’a verdiği demeçte, önerinin “gerçekten iyi karşılandığını” ve küresel iklim eylemi finansmanına dair tartışmaları değiştirdiğini belirtti. Fransa, Güney Afrika ve İspanya, bu öneriyi destekleyen ülkeler arasında yer alıyordu.

Vergilendirme Çalışmaları Haziran Ayına Kadar Tamamlanacak

Öte yandan Brezilya hükümeti, Kasım ayında COP30 iklim zirvesine ev sahipliği yapacak. Yanı sıra Azerbaycan ile birlikte, iklim projeleri için finansmanın nasıl artırılacağına odaklanacak, “Bakü’den Belem’e Yol Haritası” adlı çalışmaya da eş başkanlık yapacak. Bu çalışmaların, süper zenginlere ve özellikle kirletici sektörlere yönelik bir vergi gibi önlemleri içerebileceği düşünülüyor.

Oxfam da, örneğin, Birleşik Krallık’ta sadece özel jetler ve süper yatlar üzerine “adil” vergiler konulması durumunda, yalnızca 2023 yılında iklim eylemi için 2 milyar sterlin (2,5 milyar dolar) kadar gelir sağlanabileceğini hesapladı.

“Şu Anda İhtiyacımız Olan Şey Eyleme Geçmek”

Ayrı olarak, Fransa, Kenya ve Barbados’un koordinasyonunda oluşturulan “Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü” (Global Solidarity Levies Taskforce), uluslararası finansmanı artırmanın yollarını, deniz taşımacılığı, özel hava yolculuğu, fosil yakıtlar ve finansal işlemler üzerindeki vergiler gibi önlemleri inceleyecek.

Görev gücü, her önlem için çalışma gruplarını Mart 2025 sonuna kadar duyuracak ve IMF ile Dünya Bankası’nın Nisan ayındaki bahar toplantılarında ilk etki değerlendirmelerini sunacak. Son etki değerlendirmeleri ise Haziran ayı sonundaki “Kalkınma için Finansman Zirvesi”ne (Financing for Development Summit) kadar tamamlanacak. Tüm bunların ardından görev gücü, COP30’a kadar bazı bu önerilerin uygulanması için ülkelerin imza atmasını sağlamayı hedefleyecek.

Görev gücü sekretaryası direktörü Friederike Roder, Climate Home’a verdiği demeçte, Oxfam’ın araştırmasının, zenginlerin özellikle de en yoksul ve savunmasız ülkelerde “gelişim ve iklim değişikliğiyle mücadele için hak ettikleri payı ödemeleri gerektiği” savını pekiştirdiğini belirterek, “Şu anda ihtiyacımız olan şey eyleme geçmek” dedi.

Haber Merkezi

İklim Haber - Haber Merkezi