Koronavirüs salgını petrol endüstrisinde tarihte ilk kez negatif fiyatlara neden oldu. Küçük üreticiler borç içinde yüzerken, hayatta kalabilecek büyük oyuncuların salgın sonrası farklı yatırımlar yapması gerekebilir.
Koronavirüs salgını petrol endüstrisini şoka uğratırken arz fazlalığı yaşayan şirketler küçük üreticileri ortadan kaldırabilir. Ancak zarar daha yeni başladı. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, “Birkaç yıl sonra 2020’ye dönüp baktığımızda, petrol piyasası için en kötü yıl olduğunu söyleyebileceğiz. Nisan ayı ise en kötü ay olacak. Petrol tarihinde Kara Nisan olarak anılabilir bile” dedi.
Sektördeki birçok oyuncu ise ya yok olacak ya da kendini yeniden yapılandıracak. Ayakta kalabilen şirketler ise zayıflamış bir siyasi güçle karşı karşıya olacak ve iklim değişikliği gerçekliğini daha acil olarak kabullenecek. Bugün dünyayı dolaştığımızda, petrolün hayatlarımızı güçlendirdiğini; politikamızı ve yaşam tarzımızı şekillendirdiğini görmek mümkün.
IEA’ya göre koronavirüs salgını ile insanların evde kalmasıyla ve fabrikaların çalışmasının azalmasıyla Nisan ayındaki petrol talebi 2019’un Nisan ayına oranla, neredeyse üçte bir azaldı. Aynı zamanda Rusya, Suudi Arabistan ve OPEC + ortaklarıyla sondaj müzakerelerini sonlandırarak bir petrol savaşı başlattı ve üretimi hızlandırarak marketteki payını artırmak umuduyla fiyatları düşürdü. Teksas’ta petrol sektörünün destekçisi Cumhuriyetçi Teksas Senatörü John Cornyn, “Bu petrol ve doğalgaz sektöründekiler için çifte sorun” dedi.
ABD’de petrol sektörünün kalbi Teksas’ta üreticiler yer altından çektikleri ürünleri depolayacak yer bulamıyorlar. Rafinerilerin yakıta dönüşmesi için çok daha az petrol satın alması ve ürünü depolayacak yer olmaması nedeniyle, petrol ilk kez 20 Nisan’da negatif bir fiyatla işlem gördü. ABD’de varil başına referans fiyatı eksi 40 doları buldu.
Bu düşüş herkesi aynı şekilde etkilemeyecek. Küçük oyuncular hayatta kalmak için zaten zorlanıyordu ve birçoğu zarar ederek petrol ürettiği için borç içinde. Analizler yüzlerce küçük şirketin varil başına 20 dolarda dahi iflas edebileceğini tahmin ediyorlar. Aynı zamanda büyük oyuncular markette daha büyük bir pay sahibi olabilir ve böylece rakipleri yok olabilir.
Küçük şirketler hükümet yetkililerinden yardım istiyor. Bağımsız üretici Continental Resources’ın kurucusu Harold Hamm bu yıl %70 kayıp yaşadı ve Mart ayında Beyaz Saray’ı arayarak sektör adına yardım talebinde bulundu. Ocak ayından beri %50 kayıp yaşayan Pioneer Natural Resources’ın CEO’su da Texas yetkililerinden yardım istedi.
Aynı zamanda petrol devleri hükümetin piyasadan uzak durması konusunda lobicilik yaparak piyasanın kendi halinde devam etmesi gerektiğini savundu. Hayatta kalabilen şirketleri ise ciddi zorluklar bekliyor. S&P Ajansı’nın 500 stok endeksi verilerine göre geçtiğimiz yıl enerji en kötü performans sergileyen sektör olarak yatırımcıların sektöre şüpheyle yaklaşmasına ve tüketici ve politika yapıcıların iklim krizi ile karşı karşıya kalmasına neden oldu. Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü’nde (IEEFA) finans direktörü Tom Sanzillo “Bu son sırada gelen bir sektör” dedi.
Son yıllarda petrol sektörünün yavaş yavaş zayıflamasıyla, birçok analist petrol taleplerinin önümüzdeki yıllarda düşmeden önce gücünü kaybedeceğini biliyordu. Koronavirüs ise endüstrinin bu endişelerini daha acil hale getirdi. Dünya ekonomisi koronavirüs salgını bittikten sonra petrol kullanmaya devam etse de analistler geçtiğimiz seneki kadar ürünün bir daha hiç tüketilmeyeceğini söylüyor. Hayatta kalabilen şirketler ise bu değişime ayak uydurmanın yolunu bulmalı; ya temiz enerji çözümlerine yatırım yapmalı ya da varlıklarını tasfiye etmeli.
