Norveç Kuzey Kutbu’nun daha önce el değmemiş Svalbard bölgesinde petrol sondajı çalışmalarını genişletmeyi planlıyor. Norveç’in bu hareketi bölgenin kırılgan ekosistemini tehdit ediyor.
Norveç, Kuzey Kutbu’nun daha önce el değmemiş bölgelerinde petrol sondajını genişletmeyi planlıyor, kampanyacılar ise kırılgan ekosistemi tehdit ettiğini ve Rusya ile askeri bir açmaza yol açabileceğini söylüyor.
Dokuz yeni Norveç petrol sahasının açılmasına yönelik kamu müzakeresi Çarşamba günü sona erdi. Söz konusu bölgeler, Kuzey Kutbu’nda ABD Başkanı Donald Trump’ın bu ay Alaska için ilan ettiği ruhsatlardan çok daha kuzeyde yer alıyor.
Uzmanlar, bölgenin hem çevresel hem de kârlılık açısından riskli olduğunu söylüyorlar. Ayrıca kararın, ilgili bölgedeki faaliyetleri düzenleyen 100 yıllık Svalbard anlaşmasına taraf olan diğer ulusların aleyhinde olma riski taşıdığını da belirtiyorlar.
Norveç’teki UCL ve Agder Üniversitesi’nde risk, dayanıklılık ve küresel sağlık profesörü Ilan Kelman, Kuzey Kutup koşullarında güvenli petrol kazısı diye bir şey olmadığını söylerken “Ortamdaki değişikliklerden bağımsız olarak, Kuzey Kutbu çok sert bir yer. Pek çok şey ters gidebilir ve bir şeyler ters gittiğinde… uzun süren büyük hasarlara neden olabilir ”dedi.
Oslo Üniversitesi’nde petrol tarihçisi Helge Ryggvik, Norveç’in bu hareketinin, koronavirüs salgını sırasında daha da kötüleşen bir kriz olan petrol endüstrisinin mücadelesinin bir sonucu olduğunu söylüyor. “Başbakan Erna Solberg’in hükümetinin, kira müzayedesinin başlayacağını duyurması Norveç’in yavaşça kuzeye doğru ilerlediği on yıllardır süren bir sürecin doruk noktası oldu” dedi.
WWF, Norveç Yeryüzü Dostları, Greenpeace ve Nature & Youth Norveç hükümetine Pazartesi günü gönderdikleri açık mektupta, hükümetin 1965 – 2019 yılları arasında gerçekleştirdiği ancak çevre bakanlığının, Norveç Kutup Enstitüsü’nün (NPI) ve Deniz Araştırma Enstitüsü’nün (IMR) petrol aramasına karşı çıktığı 24 lisans ruhsatına işaret etti.
Kelman, “Kuzey Kutbu’nda petrol döküntülerini temizlemek için henüz yeterli teknolojiye sahip olmadığımız için, orada denizden petrol çıkarmaya devam etmek gerçekten mantıklı değil” dedi.
Norveç’in petrol ve enerji bakanlığından siyasi danışman Erlend Jordal, “Geniş bir parlamento çoğunluğu, 30 yıldan uzun bir süre önce Barents Denizi’nin çoğunu petrol aramalarına açtı. Bunun istisnası ise, Rusya ile Barents Denizi’nde çizilen deniz hatları konusunda bir anlaşmanın ardından 2013 yılında geniş bir parlamento mutabakatı ile açılan güneydoğu Barents Denizi’dir. Norveç’te, Barents Denizi’nde sağlam ve güvenli petrol faaliyeti konusunda uzun bir deneyime sahibiz. Dünyadaki en katı sağlık ve güvenlik düzenlemelerine; balıkçılık ve denizi kullanan diğer taraflarla bir arada yaşamaya yönelik proaktif bir politikaya sahibiz” dedi.
46 devletin imzasının bulunduğu Svalbard Anlaşması’na göre, Norveç bazı şartlarla ada üzerinde egemenliğe sahip. Anlaşma, takımadaların militarizasyonunu düzenler ve şimdiye kadar sadece Rusya ve Norveç yapmış olmasına rağmen, tüm imzacıların orada ticari faaliyetlerde bulunmasına izin verir. Bununla birlikte, egemen devlet olarak, Norveç çevreden sorumlu ve bu nedenle herhangi bir petrol çıkarımını da veto etme hakkına sahip.
Kelman, “Norveç isteseydi, burada bir duruş sergileyebilirlerdi. Fosil yakıtların sınırlı bir kaynak olduğunu biliyoruz, bu yüzden kendimizi bundan kurtarmalıyız. Norveç ve diğer ülkeler artık fosil yakıt kullanımlarını ve çıkarımlarını azaltma fırsatına sahip. Norveç geleceğe bakarak egemenlik haklarını kullanabilir ve bunu halk için daha iyi hale getirebilir” dedi.
Norveç’in hamlesi aynı zamanda bölge stratejik öneme sahip olduğu için Rusya ile gerginliğin artması riskini de taşıyor. Ryggvik, “Geçtiğimiz birkaç yılda Rusya, kuzey nükleer denizaltı filosunu modernize etti ve yakındaki Franz Josef Land takımadalarındaki askeri varlığını genişletti. Resmi olarak Rusya anlaşmayı destekliyor, ancak Norveç’in daha önce dokunulmamış bölgeye girmesi saldırgan olarak algılanabilir” dedi.
Kelman, “Rusya’nın güneyde ne yaptığına bakılmaksızın, incelediğimiz ve dahil ettiğimiz analizlerin çoğu, Rusya’nın Svalbard’da veya Kuzey Kutbu’nda başka bir yerde provokasyon istemediğini gösteriyor. İşbirliği yapmak ve insanları bir arada tutmak Rusya’nın yararına olur. Dolayısıyla, Norveç aniden içeri girip ‘Haklarımızı kullanacağız ve bu keşif için gideceğiz’ dediğinde, asıl soru şu: gerçekten fosil yakıt için mi yoksa Rusya’yı kışkırtmak için mi, yoksa ikisinin bir kombinasyonu mu?” şeklinde ifade etti.
