Dünya Meteoroloji Örgütü’nün yeni yayımladığı Küresel İklimin Durumu raporu, 2023 yılının açık ara farkla kayıtlardaki en sıcak yıl olduğunu ortaya koydu. Bunun yanı sıra iklim kriziyle mücadelede eylemsizliğin maliyetinin, iklim eyleminin maliyetinden çok daha yüksek olduğunu da vurguladı.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yayımlanan yeni bir rapor, seragazı seviyeleri, yüzey sıcaklıkları, okyanus ısısı ve asitlenmesi, deniz seviyesinin yükselmesi, Antarktika deniz buzu örtüsü ve buzulların geri çekilmesi konularında bir kez daha rekorlar kırıldığını ve bazı durumlarda bu rekorların yerle bir edildiğini gösteriyor.
WMO Küresel İklimin Durumu 2023 raporuna göre, sıcak hava dalgaları, seller, kuraklıklar, orman yangınları ve hızla yoğunlaşan tropikal siklonlar sefalet ve kargaşaya neden olarak milyonlarca insanın günlük yaşamını altüst etti ve milyarlarca dolarlık ekonomik kayba yol açtı.
WMO raporu, 2023’ün kayıtlardaki en sıcak yıl olduğunu ve küresel ortalama yüzey sıcaklığının sanayi öncesi temel değerin 1,45 °Celsius (± 0,12 °C belirsizlik payı ile) üzerinde olduğunu doğruladı. Bu, kayıtlara geçen en sıcak on yıllık dönem oldu.
WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, “İklim değişikliğine ilişkin Paris Anlaşması’nın 1.5 derece sınırına -şu anda geçici olarak da olsa- hiç bu kadar yaklaşmamıştık. WMO topluluğu dünyaya Kırmızı Alarm veriyor” dedi.
İklim değişikliğinin sıcaklıklardan çok daha fazlası olduğunu hatırlatan Saulo, “Özellikle 2023’te tanık olduğumuz eşi benzeri görülmemiş okyanus sıcaklığı, buzulların geri çekilmesi ve Antarktika’daki deniz buzu kaybı özel bir endişe kaynağı” diye konuştu.
2023’te ortalama bir günde, küresel okyanusun neredeyse üçte biri, hayati önem taşıyan ekosistemlere ve gıda sistemlerine zarar veren bir deniz sıcak dalgası tarafından ele geçirildi. 2023’ün sonuna doğru, okyanusun %90’ından fazlası yıl içinde bir noktada sıcak hava dalgası koşullarına maruz kaldı.
Ön verilere göre, küresel referans buzul seti, hem batı Kuzey Amerika hem de Avrupa’daki aşırı erimenin etkisiyle (1950’den bu yana) kayıtlardaki en büyük buz kaybını yaşadı.
Antarktika’daki deniz buzu miktarı kayıtlara geçen en düşük seviyedeydi ve kış sonundaki maksimum miktar bir önceki rekor yılın 1 milyon km altında, yani Fransa ve Almanya’nın toplam büyüklüğüne eşitti.
Üç ana seragazının – karbondioksit, metan ve azot oksit – gözlemlenen konsantrasyonları 2022’de rekor seviyelere ulaştı. Belirli lokasyonlardan alınan gerçek zamanlı veriler 2023 yılında da artışın devam edeceğini gösteriyor.
CO2 seviyeleri sanayi öncesi döneme kıyasla %50 daha yüksek ve ısıyı atmosferde hapsediyor. CO2’nin uzun ömrü, sıcaklıkların önümüzdeki uzun yıllar boyunca artmaya devam edeceği anlamına geliyor.
Dünya genelinde akut gıda güvensizliği yaşayan insan sayısı iki kattan fazla artarak COVID-19 salgınından önce 149 milyon iken, 2023 yılında 333 milyona çıktı (Dünya Gıda Programı tarafından izlenen 78 ülkede). Rapora göre, hava ve iklimdeki aşırılıklar temel neden olmayabilir, ancak ağırlaştırıcı faktörler.
Umut Işığı
İklim şoklarının dayanıklılığı nasıl zayıflattığını ve en savunmasız nüfuslar arasında yeni koruma riskleri yarattığını gösteren hava tehlikeleri, 2023 yılında yerinden edilmeyi tetiklemeye devam etti. Bununla birlikte, bir umut ışığı var.
Temel olarak güneş radyasyonu, rüzgar ve su döngüsünün dinamik güçleri tarafından yönlendirilen yenilenebilir enerji üretimi, dekarbonizasyon hedeflerine ulaşma potansiyeli nedeniyle iklim eyleminde ön plana çıktı. 2023 yılında, yenilenebilir kapasite ilaveleri 2022 yılına göre neredeyse %50 artarak toplam 510 gigawatt’a (GW) ulaştı; bu, son 20 yılda gözlemlenen en yüksek oran.
Bu hafta, 21-22 Mart tarihlerinde Kopenhag İklim Bakanları toplantısında, dünyanın dört bir yanından iklim liderleri ve bakanlar, hızlandırılmış iklim eylemi için Dubai’deki COP28’den bu yana ilk kez bir araya gelecekler. Şubat 2025 son tarihi öncesinde ülkelerin Ulusal Katkı Beyanlarını (NDC’ler) güçlendirmek ve COP29’da ulusal planları eyleme dönüştürmek için finansman konusunda iddialı bir anlaşma sağlamak gündemin üst sıralarında yer alacak.
Celeste Saulo, “İklim eylemi şu anda, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, ulusal azaltım ve uyum planlarını bilgilendirmek için iklim hizmetlerini sunma ve kullanma kapasitesinin eksikliği nedeniyle engelleniyor. Yeni nesil Ulusal Katkı Beyanları’nın bilime dayalı olmasını sağlamak üzere bilgi hizmetleri sunabilmeleri için Ulusal Meteoroloji ve Hidroloji Hizmetlerine yönelik desteği artırmamız gerekiyor” dedi.
Küresel İklimin Durumu Raporu 23 Mart Dünya Meteoroloji Günü öncesinde yayımlandı. Rapor aynı zamanda BM Kalkınma Programı ve WMO tarafından 21 Mart’ta başlatılacak yeni bir iklim eylem kampanyasına da zemin hazırlıyor.
BM kuruluşları, Ulusal Meteoroloji ve Hidroloji Hizmetleri (NMHS) ve Küresel Veri ve Analiz Merkezlerinin yanı sıra Bölgesel İklim Merkezleri, Dünya İklim Araştırma Programı (WCRP), Küresel Atmosfer İzleme (GAW), Küresel Kriyosfer İzleme ve ECMWF tarafından işletilen Copernicus İklim Değişikliği Hizmeti de dahil olmak üzere onlarca uzman ve ortak rapora katkıda bulunuyor.
