Bu haftadan başlayarak, önümüzdeki iki hafta boyunca dünya gündeminde tartışılan en önemli konulardan biri iklim değişikliği ve iklim eylemi olacak. BM İklim Eylem Zirvesi 23 Eylül’de düzenlenecek, zirvenin hemen öncesinde ise, 20 Eylül’de, milyonlar küresel iklim grevine çıkacak. Aynı zamanda, New York iklim haftası da başlıyor ve birçok kuruluş tarafından önemli duyurular yapılması bekleniyor.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in çağrısı ile toplanacak olan Birleşmiş Milletler İklim Eylem Zirvesi’ne 1 hafta kaldı. Devlet liderleri ile özel sektör başta olmak üzere hükümet dışı aktörlerin katılması bekleniyor. Liderler zirvede iklim eylemini artıracak somut adımlarını duyuracaklar.
Zirve, Paris Anlaşması’nın hedefleri için kritik bir öneme sahip. 2020 yılında, anlaşmanın hükümlerine göre ülkelerin verdikleri taahhütleri güncellemeleri gerekiyor. Son yayımlanan bilimsel raporlar – özellikle IPCC raporları – zamanın giderek daraldığını ve 1,5 derece hedefinin kritik öneme sahip olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle devlet liderlerinin, bu küresel krizi önlemek ve küresel sıcaklık artışını 2030 yılı itibari ile 1,5 derece sınırında tutmak için gerekli adımları içeren planları en kısa zamanda ortaya koyması gerekiyor. Paris Anlaşması öncesinde sunulan iklim planları – Ulusal Niyet Katkı Beyanları- bu hedefin hayli uzağında.
Zirve hakkında öne çıkan temel bilgiler şu şekilde sıralanabilir:
- Zirveye en az 60 ülke katılım gösterecek ve yeni planlarını açıklayacak.
- Somut plan sunmayan ülke liderlerine söz verilmeyecek. Bu kapsamda şu ana kadar Birleşik Krallık, Çin, Fransa, Almanya, Hindistan, Rusya, Şili, Finlandiya’nın da aralarında bulunduğu birçok ülkenin duyuru yapacağı ifade ediliyor.
- Özellikle Çin’den BM’nin beklentisi yüksek. BM, Çin’den 2050 dekarbonizasyon hedefine dair bir açıklama bekliyor.
- Almanya da Zirve öncesinde önemli bir açıklama yapacağını duyurdu. AB ülkeleri de 2020 yılı itibari ile 2030/2050 yılına dair planlarını ortaya koyacaklarını açıklayacaklar.
- Finansman konusunda da gelişmeler bekleniyor. Birçok liderin Yeşil İklim Fonu’nda katkılarını artırdıklarını açıklayacağı ifade ediliyor. Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya şimdiden fona katkılarını ikiye katladıklarını açıkladılar.
- 70’ten fazla çok uluslu şirket 1.5 dereceye uyumlu planlarını açıklayacak. Şirketler, planlarını BM’ye 21-22 Eylül tarihleri arasında sunacak.
- 20 Eylül’de IPCC Denizler raporunun tartışmaları da Cenevre’de başlayacak. 25 Eylül’de kamuoyuna açıklanacak rapordan sızan metinlere göre, küresel ısınma yüzünden deniz ekosisteminin de önemli hasara uğradı ve ciddi sosyal ve ekonomik etkiler ortaya çıkmaya başladı.
Kimler Katılacak?
- Zirveye Hindistan, Çin, AB, Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya üst düzey temsilcilerini yollayacak.
- Çin’den Dışişleri Bakanı ile İklim Değişikliği Özel Temsilcisi zirveye katılacak.
- Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson da ülkedeki Brexit tartışmalarına rağmen zirveye katılıyor.
- Bunun dışında özel sektör liderleri ile sivil toplum liderlerinin de katılması bekleniyor. Finans, enerji, ulaşım, ağır sanayi gibi önemli sektörlerin temsilcileri sıfır emisyon hedeflerini açıklayacak.
- Özellikle petrol ve gaz şirketlerinin açıklayacağı dekarbonizasyon planları merakla bekleniyor.
Zirvedeki duyurulara, 23 Eylül tarihinde, World Resource Institute sitesinde canlı olarak ulaşılabilecek: https://www.wri.org/events/2019/09/liveblog-un-climate-action-summit
Zirveden Hemen Önce Küresel İklim Grevi
Zirveye aynı zamanda genç aktivist Greta Thunberg de katılacak. Zirve öncesinde ise 20 Eylül’de Dünya’nın dört bir yanında küresel iklim grevi olacak. Greta’nın ve gençlerin başlattığı iklim grevlerine, aileler, işçi sendikaları ve özel sektör çalışanları da destek veriyor.
20 Eylül’de 117 ülkede 2500 iklim grevi düzenlenecek. Bu iklim grevlerine milyonlarca kişinin katılması bekleniyor. Ayrıca 20-27 Eylül tarihleri arasında, 1637 şehirde toplam 3615 etkinlik düzenlenecek.
Avustralya, Fransa, Almanya, İtalya, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık’ta işçiler greve katılıyor. Bu ülkelerde, toplamda 21 milyon üyesi olan sendikalar Greta’yı ve çocukları destekleyerek greve gideceklerini açıkladılar.
Bunun yanı sıra Amazon, Ben and Jerry’s, Lush Cosmetics, The Guardian ve daha birçok şirkette çalışanlar bu Cuma grevde olacaklar.
Uluslararası basın da “Covering Climate Now” adı altında bir araya gelerek, 16 Eylül’den itibaren iklim değişikliği ile ilgili haberleri önceliklendireceklerini açıkladılar. Girişime destek veren basın kuruluşu sayısı 250’yi geçti. Destek veren kuruluşlar arasında Türkiye’den de Diken ile İklim Haber bulunuyor.
İklim Grevine Türkiye’den Destek
Türkiye’de de 20 Eylül’de iklim grevi var. İstanbul ve Ankara başta olmak üzere 11 noktada çocuklara, Sıfır Gelecek adı altında bir araya gelen sivil toplum kuruluşları da destek verecek.
Sıfır Gelecek kampanyası, 20 Eylül’de ve sonrasında gerçekleşecek etkinliklerle iklim krizini kamuoyunun gündemine taşımanın yanı sıra, Türkiye’deki karar alıcıların bir an önce iklim krizine karşı acil ve adil planlama yaparak 2030’a kadar sıfır karbonlu bir geleceğe yönelik somut adım atmalarını talep ediyor.
20 Eylül Cuma günü İstanbul’da saat 14.00’da Kadıköy İskele Meydanı’nda yapılacak basın açıklamasının ardından 16.00’da Yoğurtçu Parkı’nda buluşulacak. Saat 18.00’da ise Sıfır Gelecek Müzik Festivali kapsamında 10 sanatçının desteğiyle konserler gerçekleşecek. Sanatçılar arasında Barlas Tan Özemek, Güney Marlen, Güz Kumpanyası, Kabile Sahne ve Gösteri Sanatları, Lara Di Lara, Nil İpek, Pınar Keleş, Sumru Ağıryürüyen & Muammer Ketencoğlu, Şubadap Çocuk ve Teneke Trampet yer alıyor.
BM’nin zirveden beklentisi:
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, özellikle dört temel alanda somut adımların atılması gerektiğini ifade ediyor:
- 2050’de net sıfır emisyon,
- Yeni hiçbir kömür yatırımı yapmamak,
- Kirleticilerin ödeyeceği bir vergi rejimi oluşturmak
- Fosil yakıt teşviklerine son vermek.
Aynı zamanda zirve kapsamında somut iklim eylemi alanları olarak aşağıdaki alanlar belirlendi:
Finans: Kamu ve özel sektör fonlarının dekarbonizasyon için harekete geçirilmesi
Enerji Dönüşümü: Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye dönüşümün hızlandırılması ve enerji verimliliği konusunda somut adımların atılması
Endüstri dönüşümü: Petrol ve Gaz, Çimento, Çelik, Kimya ve Bilgi Teknolojileri sektörlerinde karbon yoğunluğunun azaltılması
Doğa temelli çözümler: Ormancılık, Tarım, Denizler ve Gıda Sistemlerinde sürdürülebilir çözümlerin hayata geçirilmesi için gerekli adımların atılması
Şehirler ve Yerel Eylem: Kentlerde ve yerel düzeyde emisyonların azaltılması, kentli yoksullar başta olmak üzere kentlilerin korunması için gerekli olan kentsel altyapı adımlarının atılması
Direnç ve Adaptasyon: İklim değişikliğine karşı en hassas olan kesimler ile ulusların iklim değişikliği ile baş edebilmeleri için gerekli olan küresel destek mekanizmalarının hayata geçirilmesi.
Somut iklim eylem duyuruları:
Mission 2020 adlı uluslararası kuruluş UNCAS öncesinde, ülkelerin, şehirlerin, özel sektörün şu ana kadar Paris Anlaşması’na uymak adına yaptığı somut iklim eylemlerini bir araya getiren bir liste yayımladı. Listede özellikle Eskişehir kent yönetiminin yürüttüğü enerji verimliliği planı dikkat çekiyor. Bu plan, küreselde iklim eylemi alanında en önemli ve başarılı enerji verimliliği çalışmaları arasında gösteriliyor.
Önemli Etkinlikler:
18-19 Eylül: İnsan Hakları ve İklim Toplantısı. Birleşmiş Milletler, Greenpeace ve Amnesty International ile birlikte New York’ta iklim değişikliği ile insan hakları arasındaki bağlantıları detaylı olarak tartışmak için bir etkinlik düzenliyor.
20 Eylül: Küresel İklim Grevi – Resmi site – Türkçe site
21-22 Eylül: Birleşmiş Milletler İklim Eylem Zirvesi Ön Toplantıları
Zirveden önceki 2 günde birçok farklı hazırlık toplantısı düzenlenecek. Gençler, İş Dünyası ve Belediye başkanları bir araya gelecek.
22 Eylül: Sosyal Fayda Zirvesi
23 Eylül: BM İklim Eylem Zirvesi
23 – 29 Eylül: New York İklim Haftası
İş dünyası, sivil toplum ve sanat dünyasından birçok önemli insanın etkinliklerine katılacağı New York İklim haftası da Birleşmiş Milletler İklim Eylem Zirvesi ile aynı gün başlayacak.
25 Eylül: IPCC Değişen İklimlerde Denizler ve Kriyosfer Özel Raporu. IPCC 25 Eylül’de Monaco’da küresel ısınmanın su kaynakları ve denizler üzerinde oluşturduğu baskıyı ortaya koyan ve ne adımlar atılması gerektiğine dair bilimsel bulguları içeren IPCC Değişen İklimlerde Denizler ve Kriyosfer Özel Raporu’nu kamuoyu ile paylaşacak.
