BM İklim Değişikliği Genel Sekreteri Patricia Espinosa, koronavirüs salgını ve ABD’deki siyasi belirsizlik nedeniyle bu yıl yalnızca 80 ülkenin güncellenmiş ulusal iklim planı sunabileceğini ifade etti.
Haber: Alister Doyle
Çeviri: S. Sena Akkoç
BM’nin İklim Şefine göre, önde gelen karbon yayıcısı Çin de dahil birçok ülke, küresel ısınmayla mücadele için ulusal planlarını güncellemek için 2020 son tarihini büyük olasılıkla kaçıracak.
Patricia Espinosa, Climate Home News’e 2015 Paris Anlaşması’nı imzalayan 197 ülkenin yaklaşık 80’inin 2020 yılında güncellenmiş veya daha iddialı iklim planları sunmasını beklediğini söyledi.
Hükümetlerin Paris’in küresel sıcaklık artışını “2 derecenin altında” tutma hedefini karşılamak için “Ulusal Niyet Beyanları” (NDC’ler) ile adı daha güçlü karbon kesintileri sunmaları gerekiyor.
BM İklim Değişikliği Genel Sekreteri Espinosa, “Yıl sonuna kadar, kendime güvenerek ‘Evet, masada NDC’lerin çoğuna sahip olacağız’ diyebileceğim bir durumda olmamamız benim için bir endişe kaynağı” dedi.
Bu yıl BM tarafından iklim eylemi, “çok önemli” olarak ilan edilmişti. Ancak dünya genelinde 850.000’den fazla insanı öldüren koronavirüs salgını, iklim diplomasisine büyük zarar verdi.
Kasım 2020’de Glasgow, İskoçya’da yapılması planlanan zirve bir yıl ertelendi.
Espinosa, ABD’nin önüne geçerek en büyük seragazı üreticisi olan Çin’in 2020’de NDC sunmayı beklediği 80 ülke arasında olmadığını söyledi. 80 ülkenin hangileri olduğunu söylemeyi de reddetti.
Espinosa, “Çin, iddiasını artırmak için hazırlığını yaptığını belirtti. Ancak sürecin gidişatı nedeniyle bu yıl öne çıkmanın zor olacağını söylediler” dedi ve bir gecikme beklentisi olduğunu doğruladı.
Çin’in yeni beş yıllık ekonomik planı 2021’de başlıyor. Ancak pandemiden önce Çin devlet başkanı Xi Jinping, 2020 yılına kadar güncellenmiş bir NDC yayımlamak için Kasım 2019’da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile anlaşmıştı.
Meksika eski Dışişleri Bakanı Espinosa, 13 Ağustos’ta tüm uluslara Paris Anlaşması’nda belirtildiği üzere 2020 tarihine kadar NDC’lerinin sunulması çağrısında bulundu.
“İklim acil durumu” olarak adlandırdığı duruma karşı mücadelenin aynı zamanda pandemiden sonra temiz ekonomik büyüme için bir fırsat olduğunu söyledi.
Espinosa, “İklim değişikliği ve COVID-19’un ele alınması birbirinden bağımsız değil. Mükemmel bir uyum içindeler. Bir iyileşme hakkında konuşmak istiyorsak başka seçeneğimiz yok; ikisini de ele almalıyız” dedi.
COP26 olarak bilinen gecikmiş BM zirvesine ev sahipliği yapacak Birleşik Krallık hükümeti, bu yıl bir NDC sunup sunmayacağını söylemeyi reddetti.
Bir COP26 sözcüsü, “Birleşik Krallık, COP26 öncesinde, daha güçlü bir NDC ile öne çıkma taahhüdünde bulundu. Koronavirüs tarafından sunulan kapasite kısıtlamalarının farkındayız, ancak iklim krizi beklemeyecek. Bu nedenle tüm ülkeleri mümkün olan en kısa sürede geliştirilmiş NDC’ler ve uzun vadeli stratejiler sunmaya teşvik ediyoruz” dedi.
Çoğu ülke ilk NDC’lerini 2015 Paris zirvesinden önce sundu, ancak en son 2 ay önce Jamaika’nın NDC’si ile birlikte yalnızca 11 ülke BM’ye yeni veya güncellenmiş NDC’lerini verdi. Paris Anlaşması, her beş yılda bir harekete geçmek için yeni NDC’ler arıyor.
Tarihsel olarak karbon emisyonlarından en çok sorumlu olan gelişmiş ülkeler arasında sadece Japonya, Yeni Zelanda, İsviçre ve Norveç planlarını sundu. Diğerleri önceki hedefleri yeniden teyit ederken, 2030 yılına kadar daha güçlü emisyon azaltma taahhüdü veren tek ülke Norveç’ti.
Birçok şey, 3 Kasım’daki ABD başkanlık seçimlerini kimin kazanacağına bağlı.
ABD, NDC yayımlama planı olmayan Donald Trump’ın kararıyla 4 Kasım’da Paris Anlaşması’ndan ayrılacak. Trump, iklim değişikliğini bir aldatmaca olarak nitelendirerek ABD’nin fosil yakıt üretimi üzerindeki “enerji hakimiyetini” teşvik etti.
Buna karşılık olarak Trump’ın Demokrat rakibi Joe Biden, seçilirse Paris Anlaşması’na yeniden katılacağını ve 2050’ye kadar net sıfır emisyon hedefi belirleyeceğini söylüyor.
ABD merkezli Dünya Kaynakları Enstitüsü’ne göre, 104 ülkenin 2020 yılına kadar NDC’lerinde iklim hedeflerini veya eylemlerini artırma niyetleri var. Avrupa Birliği (AB) de dahil olmak üzere 33 ülke mevcut NDC’lerini 2020’ye kadar güncellemeyi planladıklarını söyledi.
WRI’nin Uluslararası İklim Girişimi Direktörü David Waskow, CHN’ye, “İleriye giden yolu gösteren birçok küçük ve savunmasız ülke görmemiz muhtemel” dedi.
Önemli olanın NDC’lerdeki iddia seviyesi olduğunu, son teslim tarihini karşılamak olmadığını söyledi.
BM Genel Sekreteri António Guterres, ülkeleri Paris Anlaşması’nın en zor hedefi olan ortalama yüzey sıcaklıklarındaki artışın sanayi öncesi zamanların 1,5 santigrat derecenin üzerine çıkmaması için önümüzdeki 10 yıl içinde emisyonları yılda %7,6 azaltmaya çağırdı.
Sıcaklıklar zaten 1,1 derece yükseldi ve mevcut planlarla 2100’e kadar 3 derecenin üzerine çıkacak. COVID-19’un neden olduğu sert ekonomik kriz bu yıl emisyonları azaltacak.
Espinosa, bu yıl NDC’leri teşvik ederken Paris Anlaşması’na saygı duyulması gerektiğini söyledi ve “Bir B planı olarak yeni bir son tarih verme konusunda çok isteksizdim… Başka bir son tarih olabileceği izlenimini vermek istemiyorum. ‘Tamam, Aralık ayına kadar olmazsa Mart’ta olsun’ demenin yararlı olacağını sanmıyorum” dedi.
Espinosa, 13 Ağustos’taki mektubunda sekreterliğin şubat sonunda bir rapor yayımlayacağını ve 2020’nin sonuna kadar sunulan NDC’lere genel bakışlarını sunacağını söyledi.
Raporu “mevcut en son bilgileri içerdiğinden emin olmak için COP26’ya daha yakın bir tarihte” güncelleyeceğini söyleyerek geciken gönderimler için kapıyı aralık bıraktı.
Paris Anlaşması, 2020’nin sonuna kadar, ülkeleri önümüzdeki yıllarda ekonomilerini karbondan arındıracak uzun vadeli planlar sunmaya davet ediyor.
Espinosa, ana odağının Paris Anlaşması’nın özü olan NDC’ler olduğunu söyledi. BM şimdiye kadar Mart ayında stratejisini sunan Singapur ile beraber 17 ülkeden uzun vadeli strateji aldı.
Espinosa ayrıca, 12 Aralık 2015’te kabul edilen Paris Anlaşması’nın beşinci yıldönümünü kutlamak için Guterres’in ofisi ve Birleşik Krallık hükümeti ile birlikte sanal bir kutlama düzenlemek için çalıştığını söyledi.
Son zamanlarda Guterres, kömürden uzaklaşma çağrısında bulundu ve geçen hafta Hindistan’a kömür işinin “sona erdiğini” söyledi ve kömürün “herhangi bir mantıklı COVID-19 kurtarma planında yeri olmadığını” tweetledi.
Espinosa, “Bence o (Guterres), ‘kurtarma paketi yapmak istiyorsan, içine kömür koyma’ dediğinde gerçekten iyi bir noktaya parmak bastı” dedi.
Espinosa, gelişmekte olan ülkelerin kömür rezervlerini toprakta bırakıp rüzgar veya güneş enerjisi gibi daha temiz enerjilere geçmelerini sağlamak için BM’nin iklim finansmanını harekete geçirmesi gerektiğini de ekledi.
Yazının aslına buradan ulaşabilirsiniz.
