İklim Eylem Ağı (CAN) tarafından yeni yayımlanan bir rapora göre, iklim nötr hedefine ulaşmak için gereken ulusal stratejiler hâlâ eksik.
AB üye devletlerinin iklim ve enerji geçiş planlarını en az 30 yıllık bir perspektifle sunmaları için ulusal uzun vadeli stratejiler hazırlamaları gerekiyor. Son teslim tarihi 1 Ocak 2020 olmasına rağmen, hâlâ yedi ülkenin ulusal stratejileri eksik ve Avrupa Komisyonu’nun değerlendirmesi için zaman çizelgesi net değil.
İklim Eylem Ağı (CAN) Europe ve üyeleri tarafından yayımlanan yeni bir rapor, Hırvatistan, Çekya, Estonya, Macaristan, Portekiz, Polonya, Slovenya ve İspanya’da bu belgelerle ilgili mevcut durumu değerlendiriyor ve belgelerin mevcut durumunun AB’nin, Paris Anlaşması’nın 1.5 derece hedefine adil bir şekilde bağlı kalması için gereken iklim nötr olma hedefine ulaşmasına yardımcı olup olamayacağını tartışıyor.
Rapor, ulusal uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesi ve uygulanmasında, araştırmaya dahil olan ülkelerde çok farklı hedef, siyasi sahiplenme ve halkın katılımı gibi etkenler olduğunun altını çiziyor.
Örneğin Çekya, Yönetişim Tüzüğü kapsamındaki uzun vadeli stratejisini güncellememiş ve 2017 yılında hazırlanan Düşük Karbonlu Kalkınma Stratejilerini yeniden sundu. Hırvatistan, Macaristan, Slovenya ve İspanya stratejilerinin sunulmasını geciktirirken, Polonya’nın belgesi hâlâ bulunmuyor.
Hedefler açısından Macaristan, Portekiz, Slovenya ve İspanya’nın uzun vadeli stratejileri, AB’nin 2050 iklim nötr hedefine net göndermeler yapıyor ve ülke için de aynı hedefi belirliyor. Hırvat nLTS, AB iklim nötr hedefini kabul ediyor, ancak ulusal düzeyde sadece “iklim nötr için olası senaryoların hâlâ geliştirilmesi gerektiğinden” bahsediyor. Çekya ve Estonya’nın uzun vadeli stratejileri, acilen güncellenmesi gereken 1990 seviyelerine kıyasla, 2050 itibarıyla seragazı emisyonlarında %80 oranında azaltım hedefi belirliyor.
Olumlu bir taraftan ise, Macar ulusal uzun vadeli stratejisi, hem Geç Eylem hem de Erken Eylem senaryolarının maliyet ve faydalarına kapsamlı bir genel bakış içeriyor; bunları eylemsizliğin maliyetleriyle karşılaştırıyor ve “kaçınılan maliyetler ve ek faydalar göz önüne alındığında, Erken Eylem senaryosunun en uygun maliyetli senaryo” olduğu sonucuna varıyor.
Polonya, iklim nötr hedefinin önünü açan uzun vadeli bir strateji hazırlamak yerine, 2040 itibarıyla fosil yakıt bağımlısı bir “Polonya Enerji Politikası” hazırladı. Devlet Hazinesi tarafından koordine edilen bu belge aslında devlete ait enerji şirketlerini ve büyük elektrik şirketlerini koruyor.
Ulusal uzun vadeli stratejiler de üye devletlerin iklim nötr olma hedefine giden yollarının planlanmasında önemli bir rol oynayabilir. Ayrıca, Yönetişim Tüzüğü, ulusal uzun vadeli stratejilerin 2030 Ulusal Enerji ve İklim Planları (NECP’ler) ile tutarlı olmasını gerektirdiğinden, ulusal düzeyde kısa ve uzun vadeli politikalar arasında tutarlılık sağlayabilir.
Bu çerçevede rapor, Avrupa Komisyonu’nu eksik olan tüm ulusal uzun vadeli stratejileri mümkün olan en kısa sürede talep etmeye ve toplu bir hedef açığı değerlendirmesi yapmaya çağırıyor. Komisyon, üye devletlerin iklim nötr hedefinden ne kadar uzak olduğunu değerlendirdikten sonra bu açığı kapatmak için tavsiyelerde bulunmalı.
İklim Eylem Ağı (CAN) Avrupa Direktörü Wendel Trio, “Bu ulusal planlar, Avrupa Yeşil Mutabakatı hedeflerinin uygulanmasında önemli bir rol oynayabilir ve Avrupa’nın sıcaklık artışını 1.5 derece ile sınırlamak için gereken katkısının yolunu açabilir. Bunlar kapsayıcı bir şekilde hazırlanmalı ve tüm üye devletlerde düşük karbonlu geçiş kılavuz belgesi olarak kullanılmalı. Bu raporda altı çizilen fırsatlar ve boşluklar, üye devletlerin iklim nötr olmasını sağlamak için paralarını en iyi nereye harcayacaklarına karar vermeleri için bir ölçüt olarak hizmet etmeli. Buna paralel olarak Avrupa Komisyonu eylem açığı değerlendirmesini acilen yayımlamalı ve bu uzun vadeli stratejilerin 1.5 derece hedefiyle uyumlu hale getirilmesi için bir revizyon süreci önermeli” dedi.
