AB’de güneş ve rüzgar enerjisindeki büyüme, Ağustos 2023’te Rusya’dan ithal edilen gazın %50’si kadar gaz tüketimini yerinden etti.
AB ülkelerinde üretilen güneş ve rüzgar enerjisindeki artış, Ağustos 2023’te Rusya’dan boru hattı ve LNG yoluyla yapılan toplam gaz ithalatının (33 TWh) %54’üne denk gelen 18 terawatt-saatlik (TWh) gaz tüketiminin yerine geçti.
Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi’nin (CREA) yeni raporuna göre, yenilenebilir enerji üretimindeki bu genişleme sadece elektrik üretim karışımını çeşitlendirmekle kalmadı, aynı zamanda dış kaynaklardan ithal edilen fosil yakıtlara olan bağımlılığı da azalttı. AB’nin 2023 yılında elektrik üretiminde düşük kömür ve gaz tüketiminin yanı sıra güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üretiminde en yüksek seviyelere ulaşması kutlanmalı, ancak yenilenebilir enerji kaynaklarına daha fazla yatırım yapılması gerekiyor. AB, Putin’in Ukrayna’ya açtığı savaşı finanse eden Rus fosil yakıtlarına bağımlılığı azaltmanın bir yolu olarak temiz enerjiye geçişi hızlandırmak için daha fazla politika uygulamalı. AB’nin yenilenebilir enerjiye yatırım yapmaya devam etmesi karbon emisyonlarını düşürecek, daha temiz hava kalitesi sağlayacak, sağlık etkilerini iyileştirecek, enerji istikrarını arttıracak ve Putin’in savaşı finanse etme kabiliyetini azaltacak.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve ardından gelen enerji krizinin ardından AB, enerji sektöründe inişli çıkışlı bir döneme tanık oldu. Ağustos 2022 ‘de, Dutch Title Transfer Facility (TTF) piyasasındaki gün öncesi doğal gaz fiyatları, Kuzey Akım 1 boru hattının kapatılması ve Avrupa’ya doğal gaz tedarikinin durdurulması ve Üye Devletlerin Rus kömür ithalatını yasaklaması nedeniyle 343 EUR/MWh gibi rekor bir seviyeye yükseldi.
Buna karşılık, bu Ağustos ayı kömürde beklenen canlanmanın gerçekleşmediğini gösterdi. Bunun yerine, çok sayıda ülkenin kömürden çıkış politikalarını benimsemesi ve yenilenebilir enerji kaynakları yatırımlarının meyvelerini toplamasıyla belirgin bir dönüşüm yaşanıyor. Bununla birlikte, hala yapılması gereken işler var.
Ağustos ayı, LNG tedarik zincirindeki herhangi bir kesintinin piyasadaki gerilimi artırdığını ve fiyatları yükselttiğini ortaya koydu. Rapor, AB’nin üçüncü ülkelerden fosil yakıt ithalatına olan bağımlılığı nedeniyle hâlâ kırılgan olduğunu hatırlattı. Ayrıca, 2022 yılına kıyasla AB’nin Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılığının azalmasına rağmen, devam eden endişeler var. Ağustos 2023’te AB’nin Rusya’dan fosil yakıt ithalatı geçen yılın aynı ayına göre parasal olarak %87 azaldı. Bununla birlikte, AB Ağustos 2023 ‘te hâlâ Rus fosil yakıtlarının en büyük dördüncü ithalatçısı durumunda ve Putin’in Ukrayna’ya karşı savaşını finanse etmeyi durdurmak için daha fazla şey yapılması gerektiğini gösteriyor. Bununla birlikte AB Üye Devletleri Rusya’dan fosil yakıt, özellikle de gaz tedarik etmeye devam ediyor. Ağustos ayında AB Üye Devletleri 33 TWh Rus gazı (boru hattı ve LNG kargoları) ithal ederek birliğin enerji güvenliğine ve fosil yakıtlara olan genel bağımlılığına tehdit oluşturdu.
Ağustos 2023’te fosil yakıtlardan elektrik üretiminde belirgin bir düşüş yaşandı. 2022 yılında kömür ve gaz AB’nin toplam elektrik talebinin %39’una katkıda bulunurken, bu oran bir önceki yıla göre sadece %28’e düştü.
Buna karşılık, güneş ve rüzgar kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminde yıldan yıla kayda değer bir artış görülüyor. Geçen yıl yenilenebilir enerji kaynakları güneş ve rüzgar AB’nin toplam talebinin %21’ini oluştururken, bu yıl bu kaynakların toplamı tüm elektrik üretiminin %27’sini oluşturdu.
Geçen yıl AB’yi etkileyen sıcak yaz ve kuraklığın ardından hidroelektrik enerji üretiminde önemli bir artış görüldü. Hidroelektrik kaynakların AB’nin toplam elektrik talebinin sadece %11’ini karşıladığı bir önceki yılın aksine, bu Ağustos ayında AB’nin toplam elektrik arzının %14’ünü oluşturdu.
Olkiluoto (Finlandiya) nükleer enerji santralindeki (NGS) reaktörlerden birinin Ağustos ayı sonunda geçici olarak kapatılmasına rağmen, nükleer enerji üretimi bir önceki yıla göre artış gösterdi. Nükleer enerji üretimi, geçen yılın aynı döneminde %23 iken bu Ağustos ayında AB’nin toplam enerji üretimine %25 oranında katkıda bulundu.
Güneş ve Rüzgar Enerjisinde Artış, Kömür ve Gazda Düşüş
Ağustos 2023’te AB’de kömür ve gazdan elektrik üretimi bir önceki yıla göre %31 (-22TWh) azaldı. Özellikle, kömürden elektrik üretiminde %39’luk (-14 TWh) önemli bir düşüş görülürken, fosil gaz üretimi %22 (-8 TWh) azaldı.
Aynı zamanda, birleşik güneş ve rüzgar enerjisi üretimi %22’lik (+9 TWh) kayda değer bir artış yaşadı. Aylık rüzgar enerjisi üretimi Ağustos 2022’ye kıyasla %29 (+6 TWh) artarken, yıllık güneş enerjisi üretimi %14 (+3 TWh) gibi kayda değer bir artış gösterdi.
Ağustos ayında YEK’ten elde edilen ilave üretim, Estonya ve Letonya’nın 2022’deki yıllık gaz tüketimine eşit olan 18 TWh doğal gaz tasarrufuna yardımcı oldu. Ayrıca, birleşik güneş ve rüzgar enerjisi üretimi, AB’nin Ağustos ayında Rusya’dan ithal ettiği gazın %54’üne eşdeğer doğal gaz tasarrufu sağladı.
Fosil yakıtların oranı azalırken güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üretiminin payının arttığı bu olumlu değişimin avantajları CO2 emisyonlarındaki azalmada açıkça görülüyor. Kömür ve gazla çalışan elektrik santrallerinden kaynaklanan CO2 emisyonlarındaki yıllık değişim Ağustos ayında %45 (-24 Mt/ay) azaldı. Özellikle, Ağustos 2023’te kömür yakıtlı enerji santrallerinden kaynaklanan aylık düşüş %50 (-18 Mt/ay) ve gaz yakıtlı enerji santrallarından kaynaklanan düşüş %33 (-5 Mt/ay) oldu.
