COP30 Başkanlığı olası bir anlaşmanın taslağını hazırladı. Belgede tüm tarafları verimsiz fosil yakıt sübvansiyonlarını aşamalı olarak sonlandırmaya çağıran bir satır yer alıyor. Bir diğer bölümde ise çeşitli ifade seçenekleri sıralandı. Bunlardan biri ülkelerin fosil yakıtlara olan bağımlılıklarını aşmalarına yardımcı olacak bir sürecin başlatılması çağrısında bulundu.
COP30’a ev sahipliği yapan Brezilya, BM iklim müzakerelerinde olası bir anlaşmanın ilk taslağını sundu. Taslak, Belem’deki yaklaşık 200 ülke arasında nihai uzlaşmaya varmak için yapılacak çalışmaları yansıtan en zorlu konularda bir dizi seçenek içeriyor.
Yerli halkların ortak bir hedef doğrultusunda birleşmesine gönderme yapan dokuz sayfalık “Küresel Mutirao” belgesi, Brezilya’nın pazartesi günü delegeleri hafta ortasına kadar bir anlaşma üretmek için gece gündüz çalışmaya çağırmasının ardından geldi.
Metin, Belem’deki ticaret önlemleri, yoksul ülkelere yönelik finansman ve karbon azaltma hedeflerinin küresel yetersizliği gibi kritik meselelerde geniş bir olasılık yelpazesini açık bırakıyor.
Ancak gözlemciler, bu çetrefilli noktalara ilişkin taslağın hızla hazırlanmasının, COP30 başkanlığının kısa sürede bir sonuca ulaşabileceğinden emin olduğunu gösterdiğini söyledi.
Asya Toplum Politikaları Enstitüsü’nde iklim analisti olan Li Shuo, “Bu, istikrarlı bir ilerlemeyi temsil ediyor ve yakın COP tarihinde böylesine temiz ilk bir taslaklardan biri olma ihtimali yüksek” dedi.
Taslak, fosil yakıtlardan aşamalı çıkışa yönelik bir “yol haritası” isteyen koalisyon ile böyle bir çabaya karşı çıkan petrol ülkelerinin öncülüğündeki blok arasında keskin ayrışmayı yansıtıyor.
“Düşük karbonlu çözümler”in tartışılacağı isteğe bağlı bir “çalıştay” veya ülkelerin “fosil yakıtlara olan bağımlılıklarını aşamalı olarak aşmalarına” yardımcı olacak yollar hakkında üst düzey bakanlar düzeyinde bir yuvarlak masa toplantısı öneriliyor. Üçüncü seçenek ise buna hiç değinilmemesi.
Taslakta ayrıca, sera gazı emisyonlarının azaltılmasında küresel ilerlemenin daha sık değerlendirilmesi amacıyla ulusal iklim taahhütlerinin beş yılda bir yerine her yıl değerlendirilmesi olasılığı da gündeme getiriliyor.
Ayrıca, iklim değişikliğine uyum sağlamak için zengin ülkelerden gelişmekte olan ülkelere sağlanan mali yardımın 2030 veya 2035 yılına kadar üç katına çıkarılması önerildi. Bu, yoksul ülkelerin temel talebiydi.
Çin’in, Belem’de “tek taraflı” önlemlere ve özellikle AB’nin karbon vergisine karşı başlattığı baskıya öncülük etmesiyle birlikte, ticaret konusundaki endişeleri gidermeye yönelik öneriler de dahil edildi.
Taslakta, bu hassas konuda, BM Genel Sekreteri’nin katılımıyla iklim ticareti anlaşmazlıkları konusunda bir zirve düzenlenmesi de dahil olmak üzere dört öneri yer aldı.
