WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Yaban Hayatı Kıdemli Uzmanı Nilüfer Araç, 1. sınıf tarım topraklarının üst ölçekte, plan ve programlarla korunması gerektiğine inandıklarını belirtirken, “Toprağı korumak ve iyileştirmeye yönelik yenilikçi yaklaşımlarla topraklarımızın yeniden canlanmasını sağlamak ve aynı zamanda karbonu toprağa bağlayarak iklim değişikliği ile mücadele etmek mümkün” diyor.
YAZI: Gülce DEMİRER
İklim krizinin, tarımda büyük çaplı bir krizi beraberinde getirdiğini biliyoruz. “Türkiye’de Tarım Topraklarının Dünü, Bugünü ve Geleceği” adlı yeni çalışma temelde ne anlatıyor? Özellikle toprak ve iklim krizi bağlamında nasıl bir ilişki kuruyor?
“Türkiye’de Tarım Topraklarının Dünü, Bugünü ve Geleceği” raporumuz yeni başlattığımız Sağlıklı Toprak Hareketi Projesi kapsamında hazırlandı. Türkiye’nin tarım topraklarının kalite ve verimden ödün vermeden korunması ve iyileştirilmesi yönünde katkı sağlanmasını amaçladığımız raporun toplum, kamu ve akademi nezdindeki farkındalığı artıracağını umuyoruz.
İklim krizinin etkilerini her geçen gün daha fazla hissediyoruz. Toprak aslında iklim krizi ile mücadele ve krize uyum konusunda en önemli araçlardan biri. Toprağı korumak ve iyileştirmeye yönelik yenilikçi yaklaşımlarla topraklarımızın yeniden canlanmasını sağlamak ve aynı zamanda karbonu toprağa bağlayarak iklim değişikliği ile mücadele etmek mümkün.
Raporda ele alınan temel konular, toprağın oluşum süreçlerinden, ülkemizdeki ve dünyadaki toprakların durumuna, tarım topraklarındaki sorunlar ile korumanın öneminden, tarımda kullanılan toprak koruma ve iyileştirme yöntemlerine, buğday tarımı özelindeki koruyucu uygulamalardan toprağın iyileşmesi için önerilere kadar uzanan teorik ve pratik bilgiler içeriyor. Raporda bahsetmiş olduğumuz, tarımda kullanılan toprak koruma ve iyileştirme yöntemlerinin kullanılması, iklim değişikliği ile mücadele ve uyuma katkı sağlıyor.
Raporda Türkiye’deki toprak ve tarım alanlarına dair tespit ettiğiniz sorunlar neler? Ne gibi hatalı uygulamalarla karşılaşıyoruz?
Türkiye Topraklarının Dünü, Bugünü ve Geleceği raporu için akademiden, kamudan ve özel sektörden uzun yıllardır toprak ve koruyucu tarım konularında çalışmalar yapan 13 uzman ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirerek katkılarını aldık. Ayrıca; toprak mikrobiyolojisi, Türkiye’deki toprakların yapısı, toprak koruma yöntemleri ile ilgili masabaşı araştırmaları yaparak Türkiye’den ve dünyadan en güncel yaklaşımları da çalışmaya dahil ettik. Sorunları yazarlarımız ile doğrudan sahada tespit etmedik, yıllardır ilgili paydaşlar tarafından dile getirilen sorunları derledik ve dünya literatüründeki yenilikçi çözüm önerilerine değindik.
Topraklarımız dahil tüm doğal kaynaklarımızın karşı karşıya olduğu sorunları kısaca özetlememiz gerekirse;
- Hastalık, zararlı ve yabancı otlara karşı aşırı kimyasal kullanımı
- Azot başta olmak üzere aşırı kimyasal gübre kullanımı
- Yerel çeşitlerin terk edilmesi, münavebenin uygulanmaması ve ürün deseninin değişmesi
- Monokültür
- Anız yakma (yasak olmasına rağmen devam eden ve/veya önceden toprağı tahrip eden)
- Arazilerin çölleşmesi ve tuzlanması
- Su döngüsünün bozulması ve yeraltı sularının azalması
- Tarım arazileri/tarlalar arasında sınır oluşturan yarı doğal habitatların yok edilmesi
- Yanlış tarımsal uygulamalar nedeniyle toprak besin maddelerinin azalması, erozyonun artması, su kaynaklarının kirlenmesi
- İyi yönetilen tarım alanlarının sağladığı ekosistem hizmetlerinin (biyoçeşitlilik, karbon yutağı, besin döngüleri vb) sekteye uğraması
