BM Çevre Programı’nın yeni bir raporu, hükümetlerin COVID-19 ekonomik çöküşünde “daha iyiyi inşa edemedikleri” konusunda uyarıda bulundu.
Analistler, ulusal kurtarma harcaması taahhütlerinin yalnızca %18’ini (341 milyar dolar) yeşil olarak sınıflandırdı. Avrupa Komisyonu harcamalarını dahil etmek ise bu rakamı 697 milyar dolara çıkarıyor.
Oxford Üniversitesi çevre ekonomisi profesörü Cameron Hepburn, raporun “Ülkelerin karşılaştırılabilmesini ve gerekirse açıkça utandırılabilmesini sağladığını ve yapmaları gerekeni kendi çıkarları için yapmayan ülkelere çağrıda bulunulması” gerektiğini söyledi.
Rapor yazarları, “Hayatların ve geçim kaynaklarının kurtarılmasını sağlamak için bazı kirli kurtarma tipi harcamaların gerekli olabileceğini” kabul etti ancak bu kurtarma paketlerinin yeşil harcamalara bağlanması gerektiğini söyledi.
Rapor, birçok insanın petrol ve gaz gibi sektörlerden işten çıkarıldığı bir dönemde yeniden eğitime harcama yapılmamasını eleştiriyor.
Oxford Üniversitesi Smith İşletme ve Çevre Okulu (Smith School of Enterprise and the Environment), raporun hazırlanmasına yardımcı oldu. Küresel Kurtarma Gözlemevi, pandemi başladığından beri ülkelerin harcama taahhütlerinin bir veritabanına sahip.
Akademisyenler, her hükümete, seragazı emisyonları üzerindeki etkisi için bir derecelendirme sözü verdiler. Avustralya’nın doğalgaz yakıtlı toparlanması, Çin’in Pingliang kömür madeni onayı ve ABD’nin yeni kömür çıkarma yöntemleri için sağladığı fonlar -2, yani en kötü notu aldı. Pakistan’ın 10 milyarlık ağaç dikme projesi, İngiltere’nin hava kirliliği önlemleri ve Arjantin’in çevre koruma hibeleri 1,9 ile en iyi notu aldı.
Bu temelde, akademisyenler her bir ülkenin kurtarma harcamalarının ne kadarının yeşil olduğunu hesapladı ve altı ülkeyi “mevcut liderler” olarak sınıflandırdı. Bu ülkeler arasında Finlandiya, Norveç, Danimarka, Almanya, Fransa ve Polonya yer alıyor.
Yalnızca zengin ülkeler ve en büyük gelişmekte olan ülkeler kurtarma harcamalarına önemli meblağlar ayırabildi. Çoğu gelişmekte olan ülke, yüksek borçlanma maliyetleri nedeniyle bu özelliğe sahip değil.
Oxford Üniversitesi’nin ekonomik iyileşme projesinden yazar Brian O’Callaghan, “Yükselen ve gelişmekte olan ekonomiler için, bazı açılardan bu daha iyiyi inşa etmekle ilgili değil, inşa etmekle ilgili” dedi.
Büyük teşvik paketlerine rağmen düşük puan alan ülkelerin listesi ise aşağıdaki gibi.
İngiltere
COP26’nın ev sahibi, GSYH’nın bir oranı olarak üçüncü en büyük harcama yapanlar arasında ancak harcamaların sadece %10’u yeşildi.
37 milyar dolar yeni yol projelerine ve 2,5 milyar dolar yeşil harcamalar eklenmemiş havayollarına gitti. Bu, “yeşil bir sanayi devrimi” için 6,4 milyar dolarlık on maddelik planla kıyaslandığında küçük bir meblağ gibi görünmesine neden oldu.
Yaklaşık 7 milyar dolar ise, özellikle 336.000 mülkü artan sel tehdidinden korumak için iklim uyumuna harcandı.
Avustralya
Avustralya, sıkı karantinalar yoluyla koronavirüsü başarıyla kontrol altına aldı ve GSYH’sinin yaklaşık onda biri kadar oranda cömert kurtarma harcaması yaparak ekonomisini sürdürmeye çalıştı. Ancak ne yazık ki, bunların neredeyse hiçbiri yeşil değildi.
Aşırı avlanma nedeniyle zarar gören kabuklu deniz ürünleri resiflerinin yeniden inşası gibi çevresel önlemler 47 milyon dolar ve hidrojen araştırması için 230 milyon dolar harcandı
Japonya
Dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi olduğu ve çeşitli teşvikler sağladığı düşünüldüğünde, Japonya’nın yeşil kurtarma harcamaları nispeten küçüktü.
Hidrojen ve akü bataryaları gibi yeşil projeler için 18 milyar dolar ve eko-ev inşaatçılarını ödüllendiren bir program için 0,9 milyar dolar sağlandı.
Hollanda
Raporun GSYH’ye oranı olarak yüksek harcama yapanlar listesinde, Hollanda onuncu sırada yer aldı. Bunun çoğu, şirketler ve bireyler için vergi indirimleri şeklindeydi ancak neredeyse hiçbiri yeşil harcama değildi.
Devlet, KLM Royal Dutch Airlines’a 1.2 milyar dolarlık borç ve 2.9 milyar dolar değerinde garantili banka kredisi verdi. Ancak bu destek, 2005 yılına kıyasla 2030 itibariyle akşam uçuşlarını beşte bir azaltma ve yolcu başına emisyonları %50 azaltma taahhüdüne bağlı.
Portekiz
Portekiz kurtarma için %1’in biraz altında harcadı, zor durumdaki turizm sektörüne nakit sağlayarak KDV ödemelerini erteledi. Bu harcamaların neredeyse hiçbiri yeşil değildi. Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen Portekiz, herhangi bir yeşil koşul olmaksızın TAP Air Portugal’ı kurtardı ve Azorlar havayolları SATA’ya da 158 milyon dolarlık bir yeniden yapılanma desteği verdi.
Meksika
Meksika, GSYH’sinin %1’inden fazlasını toparlanma için harcadı ancak hemen hemen hiçbir şeyi yeşil önlemlere harcamadı.
Petrol maliyetlerindeki küresel artışa rağmen, hükümet benzin fiyatlarını artırmayacağını açıkladı. Bu, devlete ait fosil yakıt şirketi Pemex’e 3 milyar dolarlık bir yarar sağladı. Bu bağlamda, hükümet ayrıca enerji sektörüne 16 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıkladı. Santa Lucia havaalanı ve petrol rafinerileri için de destek verildi.
Filipinler
Filipinler, toparlanmak için ABD, İtalya ve İsveç gibi birçok gelişmiş ülkeden daha fazla para harcadı.
Bu harcamaların en büyük kısmı, üç yıllık bir altyapı inşa çılgınlığı için 30 milyar dolar oldu. “İnşa et, inşa et, inşa et” programı sağlık, eğitim ve gıda güvenliğini kapsıyor, ancak yenilenebilir enerjiyi veya Pasifik ulusunu sık sık hırpalayan aşırı hava koşullarına adaptasyonu kapsamıyor.
Çin
Çin ise, gelişmekte olan herhangi bir ülkenin en büyük kurtarma paketine sahipti. Harcamaların yaklaşık onda biri yeşildi.
Elektrikli araçlar için vergi muafiyetlerini genişletti, kirlilikle mücadele tedbirlerini finanse etti ve yenilenebilir enerji sübvansiyonları için bütçeyi artırdı. Ancak genellikle çelik, çimento ve alüminyum gibi ağır sanayilerin önderlik ettiği kirletici bir toparlanma oldu. Hükümet Wuju, Pinliang ve Xinjiang’daki kömür madenlerini destekledi ve pandemide devam eden uçuşları ödüllendirerek hava taşımacılığı ve havalimanlarını sübvanse etti.
ABD
ABD, herhangi bir gelişmiş ekonominin en küçük kurtarma paketine sahip. Bu paketin yaklaşık dörtte biri yeşil.
Trump yönetimi, havalimanlarına 2 milyar dolar, kömür “yenilik merkezlerine” 120 milyon dolar bağışta bulundu ve metan gazı boru hatlarını onarmak için 33 milyon dolar harcadı. Öte yandan yenilenebilir yakıt araştırmaları için 100 milyon dolarlık hibe sağladı, güneş ve rüzgar vergi kredileri için son tarihi uzattı ve milli parkları kuran Great American Outdoors Act’i imzaladı.
