Paris Anlaşması’nın beşinci yılı kapsamında düzenlenen sanal iklim zirvesinde büyük emisyon yayıcılarının güçlü ve yeni taahhütler sunmaması hayal kırıklığına neden oldu. Türkiye’nin toplantıda konuşma talebi ise reddedildi.
Paris Anlaşması’nın beşinci yılı çerçevesinde 12 Aralık’ta düzenlenen sanal iklim zirvesinde konuşan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, dünya liderlerinin iklim değişikliğiyle mücadele konusunda “acil durum” ilan etmesi gerektiğini söyledi, seragazı salımlarının daha hızlı azaltılmasının önemini vurguladı.
Onlarca dünya liderinin katıldığı sanal ortamda düzenlenen zirvede, gelecek yıl Glasgow’da düzenlenecek 26. Taraflar Konferansı (COP26) öncesinde ülkelerin daha kararlı bir taahhüt ortaya koyması için ivme oluşturulması amaçlandı.
Çin, AB, Birleşik Krallık, Japonya, Güney Kore, Kanada ve birçok gelişmekte olan ülkeden liderler, önemli anlaşmanın 5. yıldönümünde BM, İngiltere ve Fransa tarafından düzenlenen İklim Eylem Zirvesi’nde Paris Anlaşması’na olan bağlılıklarının altını çizdiler.
Guterres video üzerinden yaptığı açıklamada, “Çarpıcı bir acil durumla karşı karşıya olduğumuzu hâlâ inkar edebilecek birileri var mı? Bu nedenle bugün dünya genelindeki tüm liderleri, ‘karbon nötr’ olunana kadar iklim konusunda ülkelerinde acil durum ilan etmeye çağırıyorum” dedi.
BM Genel Sekreteri, COVID-19 pandemisi ertesinde hayata geçirilmeye başlanan ekonomik toparlanma paketlerinin, düşük karbonlu bir geleceğe geçişi hızlandırmak için bir fırsat teşkil etmesi gerektiğini ancak bu sürecin hızlı ilerlemediğini söyledi.
“Şu ana kadar G20 üyeleri ekonomik canlanma ve kurtarma paketlerinde fosil yakın üretimi ve tüketimiyle bağlantılı sektörlere, düşük karbon enerjisine göre %50 daha fazla harcama yapıyor” diyen Guterres, bunun kabul edilemez olduğunu belirtti.
COP26 Başkanı Alok Sharma zirveyle ilgili yaptığı açıklamada “Bu zirvede bir ilerleme kaydettik mi? Benim buna cevabım evet olur. Ama aynı zamanda, ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırmak ve insanları ve doğayı iklim değişikliğinin etkilerinden korumak için yeterince şey yapıp yapmadığımızı da soracaklar. Arkadaşlar, kendimize karşı dürüst olmalıyız, bunun cevabı şu anda hayır. Tüm bu hedefler cesaret verici ancak yeterli değil” dedi.
Türkiye’nin Konuşma Talebi Reddedildi
Xi Jinping, Ursula Von Der Leyen, Narendra Modi, Yoshihide Suga ve iki ABD valisi toplantıya katılanlar arasındaydı. Avustralya, Rusya, Türkiye, Suudi Arabistan, Brezilya ve Güney Afrika’dan konuşma başvuruları ise reddedildi. İklim krizinin boyutu göz önüne alındığında, birçok lider arasındaki hedef seviyesi eksikti. Çin’den liderler (rüzgar ve güneş enerjisini 1,2 milyar KW’ye çıkaracak), Hindistan, Fransa ve Almanya, önceki taahhütlerini çok az yeni notla büyük ölçüde tekrarlayanlar arasındaydı. Toplantı, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in gelişmekte olan ülkelere zarar veren borç kriziyle ilgili uyarılarına rağmen, sınırlı iklim finansmanı akışı sağladı.
Greenpeace’ten Jennifer Morgan, “Paris Anlaşması’nın kutlanması çok taraflı işbirliğinin önemini vurgularken, aynı zamanda ihtiyacımız olan liderlik türünü görmekten ne kadar uzakta olduğumuzu da ortaya koydu; bilimi dinleyen ve herkesi kapsayan yeşil ve barışçıl bir dünyada, özellikle gençliğimize adil bir şans vermek için emisyonları önemli ölçüde azaltan bir liderlik. Toplantı, bu liderliği göstermeye yakın değildi. Zirveye katkıda bulunan birçok ülke, ‘hedef’ kısmını görmezden geldi ve görünüşe göre hâlâ fosil yakıt endüstrisine karşı koyacak ahlaki cesaretten yoksun” dedi.
Aralarında Etiyopya’nın da bulunduğu, 2050’ye kadar net sıfır emisyona ulaşmanın yolunu gösteren sekiz yeni uzun vadeli strateji belirlendi. Birçok ülke 2020’nin sonuna kadar LTS sunacakları doğruladı. Arjantin, önümüzdeki yılın ortasında açıklanması beklenen uzun vadeli stratejisinde 2050 yılına kadar net sıfır hedefini kurumsallaştıracağını duyurdu.
Zirvenin ev sahiplerinden İngiltere Cuma günü, deniz aşırı bölgelerde fosil yakıt projelerine hükümetin doğrudan desteğini sonlandıracağını ve daha temiz enerjiye geçişi hızlandırmada diğer ülkelere de örnek olmayı umduğunu kaydetmişti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson zirvede yaptığı konuşmada da, ülkelerin fosil yakıtlara bağımlılığı radikal düzeyde kesmek, tarım uygulamalarını değiştirmek ve seragazı salımlarını azaltmak için birlikte çalışması gerektiğini vurguladı.
Pakistan Kömürden Çıkıyor
Pakistan Başbakanı Imran Khan ülkesinin kömüre veda edeceğini ve yeni kömür enerjisini desteklemeyeceğini duyurdu. Şili de önemli bir duyuru yaparak 2050’ye kadar karbon nötr olma hedefini ve 2030’a kadar tüm kömürlü termik santralları kapatma taahhüdünü açıkladı.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping de zirvedeki konuşmasında, dünyada atmosfere en fazla seragazı salan ülke olan Çin’in, karbondioksit salımlarını 2005 yılı düzeylerinden 2030’a kadar %65’in üzerinde oranda azaltacağını açıkladı. Bununla birlikte 2030’a kadar GDP yoğunluğunu düşürme sözünü ilan etti. Çin aynı zamanda çok taraflı iklim yönetişimi çağrısında bulundu. Uzmanlar bu çağrının 10 senede dünyanın nasıl değiştiğinin göstergelerinden biri olduğunu söylediler.
Bu arada ABD’de seçilmiş başkan Joe Biden de, başkanlığının ilk gününde Paris Anlaşması’na ABD’yi tekrar dahil etme sözü verdi. Açıklamasında Biden, “ABD, başkanlığımın ilk gününde Paris Anlaşması’na geri dönecek. Yapabileceğimiz ne varsa yapmak için dünyanın dört bir tarafındaki mevkidaşlarımla derhal birlikte çalışmaya başlayacağım” diye konuştu. Biden, başkanlığının ilk 100 gününde büyük ekonomilerin liderlerinin katılımıyla bir iklim zirvesi düzenlemeyi planladığını da belirtti.
Zirveyi değerlendiren BM eski iklim elçisi Rachel Kyte, “Bir yarışta olduğumuzu biliyoruz. Birleşik Krallık’tan, Çin’den, AB’den ve Pakistan’dan liderlerin düşük karbon geçişine kararlı olduklarını gördük. Yeterince hızlı hareket etmiyoruz ama hareket ediyoruz. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in sözlerine kulak vermeliyiz: Tüm ülkeler iklim acil durumu ilan etmeli, yatırımları fosil yakıtlardan uzaklaştırmalı ve en yoksul ülkelerin desteğe erişimini sağlamalı. Çocuklarımıza bir borç dağı ve bozuk bir gezegen bırakamayız” dedi.
