COP28 Başkanı Sultan Al Jaber, hükümetleri ulusal iklim hedeflerini Eylül ayına kadar güncellemeye çağırmıştı ancak hiçbir ülke çağrıya kulak asmadı.
Temmuz ayında, COP28 Başkanı Sultan Al Jaber, Dubai’de yapılacak olan iklim zirvesi için eylem planını ortaya koyduğunda, tüm hükümetlere bir çağrıda bulunmuştu: İklim hedeflerinizi Eylül ayına kadar güçlendirin.
Jaber’in çağrısı tamamen yanıtsız kaldı. Aradan geçen 2.5 aylık sürede hiçbir ülke, Paris Anlaşması’nın zorunlu kıldığı, emisyonların azaltılması ve iklim etkilerine uyum sağlanmasına yönelik plan olan Ulusal Katkı Beyanı’nı (NDC) güncellemedi.
Bu sessizlik, BM’nin harekete geçmenin aciliyetini yeniden ifade etmesiyle ortaya çıktı. Küresel Stok Sayımı raporunun geçen ayki verilerine göre, mevcut NDC’ler toplu olarak ısınmayı 1,5 derecede sınırlamak için yeterli olmadığı için daha iddialı hedeflere ihtiyaç var.
E3G’de politika danışmanı olan Tom Evans, ülkelerin COP28’den önce güncellenmiş NDC’leri sunmalarının her zaman “oldukça düşük” bir ihtimal olduğunu söyledi. Evans, “Hükümetler arasında hedeflerini bu kadar sık revize etme konusunda pek iştah olduğunu düşünmüyorum. Siyasi olarak zorlayıcı çünkü bunlar kolay kararlar değil. Teknik olarak da zorlayıcı çünkü bunları doğru şekilde yapmak çok sayıda modelleme ve zaman gerektiriyor” dedi.
Hedef Eksikliği
Mevcut NDC’ler ihtiyaç duyulandan yoksun. BM Emisyon Açığı raporuna göre, ülkeler 2030 emisyon hedeflerine tam olarak ulaşırsa küresel ısınma bu yüzyılda yalnızca 2,4-2,6°C ile sınırlandırılabilir. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) son raporunda, Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için emisyonların 2030 yılına kadar 2010 seviyelerine göre %45 oranında azalması gerektiğini söyledi.
Anlaşmaya göre, her iklim planı yerine geçenden daha güçlü ve daha iddialı olmalı. 2015 yılında hükümetler planları her beş yılda bir güncellemeyi kabul etti ancak o zamandan bu yana pek çok kişi daha sık güncelleme yapılması yönünde çağrıda bulundu.
Al Jaber’in ricası gibi, çoğunlukla dikkate alınmadı. Glasgow’daki COP26’da hükümetler, 2030 emisyon hedeflerini 2022 sonuna kadar Paris Anlaşması’nın hedefleriyle uyumlu hale getirmek için “yeniden gözden geçirip güçlendirmeyi” kabul etti.
Climate Action Tracker’a göre, bu zaman dilimi içinde yalnızca birkaç ülke yeni NDC’ler sundu ve en önemlisi hiçbiri küresel ısınmayı 1,5 derecenin altında tutmaya uygun bir planla gelmedi.
Büyük Yayıcılar Eksik
Climate Action Tracker proje lideri Mia Moisio, Al Jaber’in çağrısına atıfta bulunarak “Bu biraz deja vu gibi. Bilim camiasında açık bir aciliyet duygusu var ancak ne yazık ki bu, karar vericilere görmeyi umduğumuz şekilde yansımadı.”
Dünyanın en büyük kirleticilerinin çoğu yıllardır yeni iklim hedefleri hazırlamadı. AB ülkeleri NDC’lerini en son Aralık 2020’de güncelledi; ABD, Kanada, Japonya ve Çin bunu 2021’de yaptı. Birleşik Krallık, 2022’de daha fazla şeffaflık sunan ancak daha güçlü hedefler sunmayan yeni bir belge sundu.
Güncelleme yayımlayan en son G20 ülkelerinden biri olan Meksika, Paris Anlaşması’nın zaman içinde hedefleri artırma taahhüdünü ihlal etmekle suçlanıyor. En son iklim planı, Orta Amerika ülkesinin 2016’da taahhüt ettiği hedeflerden daha yüksek emisyon seviyelerine yol açacak.
Daha önce de taahhütlerinden geri adım atmakla suçlanan Brezilya, iki hafta önce 2015’te belirlediği daha güçlü iklim hedeflerine geri döneceğini ve yeni ve iyileştirilmiş hedefler üzerinde çalışacağını açıklamıştı.
E3G’den Evans, birçok hükümetin büyük olasılıkla iki yıl içinde açıklanacak olan 2035’e yönelik yeni hedeflerini hazırlamak için çaba harcayacağını söyledi: “Büyük hedef farkına rağmen, mevcut hedeflere daha az odaklanılıyor.”
BAE’nin Yeni Hedefi
COP28’in ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri, Al Jaber’in çağrısından sadece birkaç gün önce, bu yıl ulusal iklim taahhüdünü revize eden çok az sayıda ülke arasında yer alıyor.
Dünyanın kişi başına en yüksek emisyonlarından birine sahip olan petrol üreticisi Körfez ülkesi, azaltma hedefini güçlendirdi. Artık emisyonları 2030 yılına kadar 182 MtCO2e ile sınırlandırmayı planlıyor; bu, önceki hedefe kıyasla %14’lük bir iyileşme anlamına geliyor. Yeni strateji aynı zamanda daha fazla şeffaflık sağlıyor. 2019 için net bir temel oluşturuyor ve daha önce kullanılan ve çok eleştirilen “business as usual” senaryosundan uzaklaşıyor.
Climate Action Tracker’den Mia Moisio, bunun BAE için olumlu bir hamle olduğunu ancak soruların devam ettiğini söyledi: “İletişim açısından COP başkanının bu konuda liderliği üstlenmesi doğru bir adımdı. Ancak hedef 1.5 derece hedefi ile uyumlu değil ve bu hedefe nasıl ulaşılacağı konusunda büyük soru işaretleri var” dedi.
