13 Aralık’ta nihai metin üzerinde anlaşmaya varılmasıyla son bulan COP28’de karbon yakalama ve depolama, geçiş yakıtları ve sadece enerji sisteminde dönüşümü ele alan ifadeler eleştirilere neden oldu.
Ülkeler COP28 iklim zirvesinde küresel ekonomiyi fosil yakıtlardan uzaklaştırmak için adım atılacak bir anlaşmaya vardı. Ancak bazı delegasyonlar ve çevre grupları, bu anlaşmanın petrol, gaz ve kömür akışının devam etmesi yönünde büyük boşluklar içerdiğini söylüyor.
Karbon Yakalama ve Depolama
Anlaşmada tartışmaya yol açan maddelerden biri de karbon yakalama ve depolama girişimlerinin hızlandırılması ifadesinin metne eklenmesi.
Karbon yakalama ve depolama teorik olarak petrol, gaz ve kömür kullanıcılarının emisyonlarını kaynağında yakalayıp kalıcı olarak yeraltında depolayarak atmosfere ulaşmasını engellemelerini sağlayan bir teknoloji.
Birçok kişi karbon yakalama ve depolamaya şüphe ile yaklaşıyor. Çünkü bu teknoloji pahalı ve iklim değişikliğine etki etmek için yeterli gelişmeyi göstereceği henüz kanıtlanmadı. Çevre grupları bunun anlaşmaya eklenmesini devam eden fosil yakıt projelerini meşrulaştıran yanıltıcı bir girişim olarak nitelendirdi.
Öte yandan, eğer karbon yakalama ve depolama teknolojisi ayağa kalkmayı başarabilirse, muhtemelen iklim etkisi olmaksızın fosil yakıtların sürekli üretimine ve tüketimine olanak tanıyacak.
Bu durum bazı ülkeler için pek de iyi bir durum değil, özellikle de ısınmanın etkilerine en fazla maruz kalanlar için.
Anlaşma aynı zamanda düşük karbonlu hidrojenin hızlandırılmasını da teşvik ediyor; bu, tipik olarak güneş ve rüzgar gibi temiz enerji kaynakları tarafından desteklenen bir süreçte suyun elektrolize edilmesiyle üretilen hidrojen anlamına gelir. Günümüzde maliyetler aşırı yüksek ve bu nedenle de bu teknolojinin geleceği de meçhul.
Geçiş Yakıtları
Anlaşma aynı zamanda zirvenin “enerji geçişini kolaylaştırmada ve enerji güvenliğini sağlamada geçiş yakıtlarının rol oynayabileceğini kabul eder” ifadesini içeriyor. Bahsi geçen yakıtlar doğalgazın da aralarında bulunduğu fosil yakıtlar.
ABD Özel İklim Elçisi John Kerry, Çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında, geçiş yakıtları tanımının üretim sırasında seragazı emisyonlarını tutacak şekilde üretilen doğalgaz olduğunu söylerken, COP28 anlaşmasının tüm hükümlerinin küresel ısınmayı endüstri öncesi döneme göre 1.5 derece ile sınırlama hedefiyle uyumlu olması gerektiğini belirtti. Kerry aynı zamanda fosil yakıtları büyük oranda aşamalı olarak sistemden çıkartırken geçiş yakıtlarının geçici bir rol oynayabilieceğini aktardı.
Yaşam savunucuları ise haliyle bundan hoşlanmıyor. Çünkü bu tür bir dilin petrol ve gaz gelişimine devam eden yatırımları teşvik edeceğinden endişe duyuyor.
Gaz, Rusya’nın geçen yıl Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana çetrefilli bir konu haline geldi çünkü Ukrayna Savaşı, Avrupa’nın ABD kaynaklı sıvılaştırılmış doğal gaz ithalatında büyük bir artışı tetikledi.
Sistem
Gözlemciler tarafından dile getirilen bir başka endişe konusu da, taraflara ekonominin tamamı yerine “enerji sistemlerinde” fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısında bulunan madde.
Uluslararası Kirleticilerin Ortadan Kaldırılması Ağı, bunun, plastik ve petrokimya üretimi gibi diğer enerji yoğun sektörlerin fosil yakıtları kullanmaya devam edebileceğine dair bir sinyal verdiğini ifade etti.
