Katran kumu varlıklarının Trump’ın ilk yılında ikiye katlanması ile birlikte en kirli fosil yakıt yatırımlarında küresel olarak görülen keskin artış, Paris Anlaşması’nın ardından kaydedilen ilerlemeyi tersine çeviriyor.
BankTrack, Sierra Club ve Rainforest Action Network (RAN) tarafından hazırlanan yeni rapor, katran kumu petrolündeki varlıkların artmaya başlaması ile birlikte “aşırı” (ekstrem) fosil yakıtlardaki banka varlıklarının, Donald Trump’ın ABD başkanı olarak ilk yılında küreselde 115 milyar dolara sıçradığını ortaya koyuyor.
Paris Anlaşması’ndan sonra fosil yakıt yatırımlarından keskin bir şekilde uzaklaşma yönelimi, geçtiğimiz yıl küresel emisyonlara katkısı nedeniyle “aşırı” olarak adlandırılan enerji kaynaklarına dönüşle tersine döndü. Buna, karbon-yoğun katran kumunun yanı sıra Kuzey Kutbu ve ultra derin su petrolü ve kömür fonlamasında %11’lik bir artış da dahil ediliyor.
JPMorgan Chase, Kömür Fonlarını 21 Kat Artırdı
ABD ve Kanada bankalarının, Trump’ın Paris Anlaşması’ndan çekilme vaadi ile birlikte konvansiyonel olmayan enerji sektöründe bir yarış başlattığı söylenebilir. Bu süreçte JPMorgan Chase, kömür fonlarını 21 kat artırırken katran kumu varlıklarını da dört katına çıkardı.
Çalışmaya göre, Chase’in katran kumları varlıklarında 5,6 milyar dolar değerinde yaptığı artış geçtiğimiz yıl sektör için yaklaşık 47 milyar dolarlık bir artışa yol açtı. Kanada Kraliyet Bankası ve Toronto Dominion ise, paylaştıkları 38 milyar dolarlık katran kumu varlıklarıyla en büyük katran kumu destekçisi olmaya devam ediyor.
Rainforest Action Network (RAN) sözcüsü Alison Kirsch ise, JPMorgan Chase gibi bankaları “inatçı siyasi liderleriyle birlikte uyumlu biçimde geri adım atmak” ile suçluyor. “İklim değişikliğini durdurma şansımız olacaksa, bu tehlikeli enerji kaynaklarının genişlemesi son bulmalı ve aşamalı olarak devre dışı bulmaları tamamlanmalı” diyen Kirsch’e göre bankaların bu konudaki görevi çok açık: “Bankalar hesap verebilir olmalı ve aşırı fosil yakıt fonlarına karşı koruma politikaları uygulamalı”.
Sierra Club’da kampanya direktörlüğü görevini üstlenen Kelly Martin ise bu konuda şunları söylüyor: “Katran kumu ve diğer fosil yakıt projeleri iklimimizi, halk sağlığımızı ve toplumlarımızı tehdit ediyor. Bu bankalar da onları finansal olarak desteklemeyi durdurana kadar bu yıkımın suç ortakları olarak kalacaklar”.
NASA’nın Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü eski Başkanı ve Columbia Üniversitesi Yer Bilimleri Enstitüsü öğretim üyesi James Hansen ise yeni “aşırı” yatırımların büyük bir kısmı ile Kanada’nın devlet destekli katran endüstrisinin kredileri ve tahvillerinin iki katına çıktığını belirtirken bu artışın iklim değişikliği azaltım çabaları için felaket anlamına gelebileceğini ifade ediyor.
Bankalar Kötü Sinyali Aldı
2015-2016 dönemine kıyasla, geçtiğimiz yıl katran kumu üretimi ve boru hatları için banka fonlamaları iki kattan fazla arttı. Bir önceki ABD Başkanı Barack Obama’nın 2015-2016 döneminde iptal ettiği Keystone boru hattı projesini Trump sonradan onaylamıştı.
Çalışma, ankete katılan 36 banka içerisinde kömür desteğinin de 2016 yılında %38’lik bir düşüşün ardından %6 oranında arttığını ortaya koyuyor. Büyük Çin bankaları geçen yıl bu yatırımlarını azaltırken Avrupa’da BNP Paribas ve ING fosil yakıt varlıkları ile olan ilişiğini sınırlamak için harekete geçti. Ancak 14 Avrupa bankası, kömür finansmanını geçen yıl 2 milyar dolardan fazla artırdı ve HSBC, şimdiye kadarki en kötü performansı gösterdi.
BankTrack direktörü Johan Frijns Avrupa’nın en iyi bankalarının, Paris Anlaşması’na yönelik kömür odaklı saldırılarını durdurması gerektiğini belirtiyor ve ekliyor: “Bankaların dünya çapında yeni kömür santrallarını geliştiren şirketler için mali desteklerini çekmeleri hayati önem taşıyor”.
*Görselin hakları Greenpeace’ten Amber Bracken’a aittir.
