21 Aralık Salı günü Avrupa Komisyonu, AB hükümetlerinin şirketleri çevresel gerekçelerle desteklemelerine, temiz enerjiyi artırmalarına ve fosil yakıtlara verilen desteği aşamalı olarak kaldırmalarına izin veren koşulları belirten yeni yardım kurallarını açıkladı.
Yönergeler, yenilenebilir enerjileri desteklemeye ve bloğun iklim hedeflerine ulaşmasına odaklanarak AB devlet yardımı kurallarını Avrupa Yeşil Mutabakatı ile uyumlu hale getirmeyi amaçlıyor.
Yeni kuralları sunan AB rekabetten sorumlu komisyon üyesi Margrethe Vestager, bir AB hükümeti, AB’nin 2030 veya 2050 iklim hedefleriyle uyumlu olmayan bir projeyi finanse etmek isterse, destek bulamayacağını söyledi.
AB yöneticisi yaptığı açıklamada, kılavuzda ayrıca enerji sektöründe karbonsuzlaştırmayı kolaylaştırmak için kömür ve petrol tesislerinin kapatılmasına yönelik yardımla ilgili yeni bir bölümün de yer aldığını belirtti.
Önümüzdeki yılın başlarında resmi olarak kabul edilmesi beklenen yeni yönergeler, tüm AB yasal metinlerinde yer bulacak. AB üye devletlerinin mevcut yardım planlarını yeni gereksinimlerle uyumlu hale getirmek için 2024 yılına kadar süreleri olacak.
Vestager, yönergelerin AB’nin genellikle katı devlet yardımı kurallarından muaf tutulan alanların kapsamını genişlettiğini ve küçük ölçekli yenilenebilir enerji üreticileri gibi enerji alanındaki yeni oyuncuları desteklediğini açıkladı.
Kapsanan diğer yeni alanlar arasında, elektrikli araçlar, temiz gemiler ve uçaklar için altyapı olduğu gibi binaların enerji performansını ve temiz hareketliliği iyileştirmeye yönelik hükümet desteği de yer alıyor.
Gaz Konusunda “Biraz Pragmatizm”
Vestager, yeni yönergelerin devlet yardımı kurallarına “biraz pragmatizm” de kattığını belirtirken, doğalgaz için ayrı bir parantez açarak, “Özel bir durum, çünkü şu anda yenilenebilir enerjiye giden yolumuzda bir köprü görevi görüyor…Ancak köprü bir varış noktası değil. Hedefimiz, fosil yakıta olan bağımlılığımızı aşamalı olarak ortadan kaldırmak ve bu şekilde kalacak. Buna gaz da dahil” diye ısrar etti.
Muhabirler tarafından daha fazla ayrıntı vermesi için baskı yapıldığında Danimarkalı politikacı, doğalgaz için “en düşük GSYH’ye sahip üye devletlerin kömürden gaza geçişine izin veren bir “özel madde” uygulanacağını söyledi. “Çünkü bunu yapabilmek için bir tür yardıma ihtiyaçları var” diye de ekledi.
Bu yorum muhtemelen Polonya, Yunanistan ve Romanya gibi büyük ölçüde kömüre bağımlı olan ve kömürün yerini almak için gaz projelerine yatırım yapmayı planlayan AB ülkelerine yönelik.
Fosil gaz projelerinin AB devlet yardımı onayını kazanması için temel kriter, geleceğe hazır olup olmadıkları ve daha yüksek yeşil hidrojen veya biyogaz paylarını kabul etmeye hazır olup olmadıkları ile ilişkili. Ayrıca karbonsuzlaştırmaya giden ve açıkça görülen bir yol gösterilip kirletici enerjiye kilitlenen yollar var ise önlenmelidir.
Vestager, “Kilit rolde etkisi olan gaza sahip olamayız. Gerekli pragmatik istisnalar yapabiliriz, ancak yine de yeşil hedefimize katkıda bulunmalı” dedi.
Nükleer için devlet yardımı ile ilgili olarak Vestager, nükleer güvenlik ve araştırma projelerine AB desteği için yasal bir temel sağlayan 1957 Euratom anlaşması kapsamında değerlendirilmeye devam edeceğini söyledi.
Vestager, revize edilmiş devlet yardımı yönergelerinin nükleer için “örneğin, hidrojenin nükleer güçle üretilmesi durumunda” dolaylı bir rol oynayabileceğini söyledi. “Ve bu kılavuzlarda da mevcuttur” dedi.
