Bilim insanları 1,5 derecelik ısınma hedefini tutturabilmek için gezegenimizin 2 yıl yetecek karbon bütçesi kaldığı yönünde uyarıda bulundu…
Bilim insanları, mevcut emisyon oranlarının devam etmesi halinde, uluslararası 1,5 derece hedefini tutturmak için kalan karbon bütçesinin yalnızca iki yıl yeteceği uyarısında bulundu. Bu hedefin aşılması, aşırı hava olaylarını daha da artıracak.
Karbon bütçesi, insanlık tarafından hâlâ salınabilecek sera gazı miktarını ifade ediyor. Bu miktar, sıcaklık hedefinin aşılmaması için makul bir olasılık bırakacak şekilde hesaplanıyor. Önde gelen iklim bilimcilerinin son değerlendirmesine göre, 1,5 derece hedefinin altında kalma olasılığını %66 düzeyinde tutmak için 2025’ten itibaren sadece 80 milyar ton karbondioksit salımına izin verilebilecek. Bu da 2020 yılına kıyasla %80 daha düşük bir bütçe anlamına geliyor.
Ancak 2024 yılında emisyonlar rekor seviyeye ulaştı ve bu hızda devam edilirse, 80 milyar tonluk bütçe iki yıl içinde tükenmiş olacak. İklim sistemindeki gecikmeler nedeniyle, ortalama olarak hesaplanan 1,5 derece sınırı ise birkaç yıl sonra kesin olarak aşılmış olacak.
Son analizler, bu hedefe ulaşmak için küresel emisyonların sadece birkaç yıl içinde neredeyse sıfıra inmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Ancak, 2024’te emisyonların rekor seviyeye ulaştığı göz önünde bulundurulduğunda, bu pek de olası görünmüyor.
Gezegenimiz şu anda 2,7 derecelik bir küresel ısınma yolunda ilerliyor. Analizler, örneğin, artışı 1,7 derece ile sınırlamanın daha ulaşılabilir olduğunu gösteriyor: 1,7 derecenin altında kalma şansının %66 olması için kalan karbon bütçesi 390 milyar ton. Bu da mevcut emisyon hızında yaklaşık dokuz yıl anlamına geliyor.
Imperial College London’dan Prof. Joeri Rogelj, “Artık hangi eylem yolunu seçersek seçelim, 1,5 dereceye ulaşma ve hatta bu seviyeyi aşma olasılığı çok yüksek” yorumunu yaparak ekledi:
“Ciddi iklim eylemine başlamak için en iyi zaman 1992’ydi. Yani Birleşmiş Milletler İklim Sözleşmesi kabul edildiğinde başlamalıydık. Ama artık her yıl, emisyon azaltımı konusunda ciddileşmek için en iyi yıl çünkü kaçınabileceğimiz her bir ısınma kesiri, daha az zarar ve acı anlamına gelir, özellikle yoksul ve kırılgan topluluklar için.”
Tarihte kaydedilen en sıcak yıl 2024 olurken, artan kömür ve gaz kullanımı bu rekoru besledi ve yıllık ortalama sıcaklık ilk kez 1,5 derece seviyesine ulaştı. Bir yandan da güneş ve rüzgar enerjisi üretimi hızla artıyor ve bu sayede daha önce öngörülen 4-5 derecelik en kötü senaryolar şimdilik önlenmiş durumda.
