IEA’nın yeni çalışmasına göre, yenilenebilir enerji kaynakları önümüzdeki on yılda diğer tüm büyük enerji kaynaklarından daha hızlı büyüyecek ve bu durum, başta ABD olmak üzere bazı ülkelerin tepkilerine rağmen fosil yakıtlardan uzaklaşmayı “kaçınılmaz” hale getirecek.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yıllık Dünya Enerji Görünümü raporunun son sürümüne göre, önümüzdeki beş yıl içinde devreye alınması beklenen yenilenebilir enerji projeleri, son 40 yılda hayat bulan projelerden daha fazla olacak.
Brezilya’daki COP30 iklim müzakereleri esnasında yayımlanan rapor, bu artışın elektrik talebindeki %40’lık küresel büyümeyi neredeyse tamamen karşılayabileceğini belirtiyor. Elektrikli araçlar, ısınma-soğutma sistemleri ve yapay zekâ veri merkezlerinin enerji ihtiyacı, talepteki büyümenin başlıca nedenleri arasında gösteriliyor.
Ayrıca, büyük teknoloji şirketlerinin, veri merkezlerine güç sağlamak için düşük karbonlu elektriğin istikrarlı bir şekilde tedarik edilmesini istemeleri nedeniyle nükleer enerjide bir “rönesans” yaşandığına işaret ediyor. IEA, 2025 yılında küresel veri merkezlerine yapılan yatırımın 580 milyar dolara ulaşacağını, bunun küresel petrol arzına harcanan 540 milyar doları geçeceğini öngörüyor.
Trump yönetiminin yeşil yatırımlardan vazgeçip petrol ve gaz sondajına yönelmesine rağmen, düşük karbonlu elektrik üretimindeki artışın fosil yakıt çağından uzaklaşmayı sağlaması bekleniyor.
Oil Change International’ın kampanyacılarından David Tong, IEA’nın raporunun “hiçbir ülkenin enerji dönüşümünü tek başına durduramayacağını” doğruladığını söyledi. BM’nin COP30 iklim müzakereleri için Brezilya’nın Belém kentinde toplanan dünya liderlerinden, “Donald Trump’ın distopik geleceğini” reddetmelerini ve fosil yakıtlardan aşamalı ve adil bir şekilde çıkmalarını talep etti.
IEA’nın bulgularının, Dubai’deki COP28’de üzerinde anlaşmaya varılan, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerjinin üç katına çıkarılması ve fosil yakıtlardan uzaklaşılması gibi küresel hedeflere ulaşma konusunda ilerleme sağlamak için COP30 müzakerelerini kullanmayı planlayan liderleri cesaretlendirmesi bekleniyor.
ABD’li Cumhuriyetçilerin, raporda, fosil yakıt endüstrisi için önceki tahminlerden daha olumlu bir gelecek sunması için, IEA’yı baskı altına aldığı bildirildi. IEA buna karşılık, enerji dönüşümünün hızına ilişkin “temkinli bir bakış açısı” sunan önceki raporlardan bir senaryoyu yeniden gündeme getirdi.
Düşünce kuruluşu Ember’ın baş analisti Dave Jones, bu senaryonun varsayımlarının elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasını küçümsediğini ve bunun da petrol tüketimine ilişkin tahminlerin daha yüksek olmasına yol açtığını söyledi. Raporda petrol talebinin 2024’te günlük 100 milyon varilden 2050’de 113 milyon varile yükseleceği öngörüldü. Ancak Jones, yenilenebilir enerji kaynaklarının hızla yaygınlaşmasının “kaçınılmaz” olduğunu vurguladı.
IEA, modellediği tüm senaryolarda yenilenebilir enerjinin, başta bol güneş ışığına sahip Orta Doğu ve Asya’da olmak üzere, diğer tüm büyük enerji kaynaklarından daha hızlı büyüyeceğini tespit etti.
Trump’ın ABD yenilenebilir enerji sektörüne verdiği desteği çekme kararı, ABD’nin 2035 yılına kadar geçen yılki raporda tahmin edilenden yaklaşık %30 daha az güneş enerjisine sahip olacağı anlamına geliyor. Ancak küresel düzeyde yenilenebilir enerji kaynaklarının “hızlı genişlemesini” sürdüreceği belirtildi.
