Bir süredir gezegeni kurtarmak için bir tür protein kaynağı olarak geleneksel hayvancılık yerine böcek yetiştirip yemek üzerine girişimler artarken, yeni bir araştırma, insanların böcek yeme fikrinden tiksindiklerini ortaya koyuyor.
Yeni bir araştırma, insanları böcek yemeye teşvik etmeye yönelik son çabaların, bu fikre yönelik yaygın kamuoyu tiksintisi nedeniyle başarısız olmaya mahkûm olduğunu ortaya koyuyor. Bu sonuç da böceklerin çevresel olarak yıkıcı etkisi olan et tüketimi alışkanlığından insanları vazgeçirmeye yardımcı olma ihtimalini düşürüyor.
Böcek yetiştiriciliği ve tüketimi, son yıllarda geleneksel ete çevre açısından daha yeşil bir alternatif olarak öne sürülüyor. Zira hayvancılık büyük çevresel zararlara neden oluyor. Ormansızlaşmanın başlıca nedenlerinden biri olan hayvancılık, küresel su kirliliğinin yarısından fazlasından sorumlu ve yeni araştırmaya göre, dünya felaket boyutlarında bir iklim değişikliğinden kaçınmak istiyorsa izin verilebilecek sera gazlarının üçte birinden fazlasını tek başına oluşturuyor olabilir.
Buna rağmen, cırcır böceği, çekirge ve karınca gibi böceklerin yetiştirilmesinin ve yenmesinin çok daha düşük çevresel maliyeti olsa da, bu faydanın gerçekleşmesi pek olası görünmüyor. Araştırmaya göre özellikle Batı ülkelerinde insanlar böcek yeme fikrine karşı hâlâ tiksinti duyuyor.
ABD ve Avrupa’da yapılan kamuoyu yoklamaları, katılımcıların %91’inin bitki bazlı “alternatif etleri” denemeye istekli olduğunu gösterirken, yalnızca yaklaşık %20’sinin böcek yemeyi düşünebileceğini ortaya koyuyor.
Kültürel bir “iğrenme” faktörünün yanı sıra, ekonomik engeller de bulunuyor. Nature adlı önemli bilim dergisinin Sürdürülebilir Tarım başlıklı yayınında yer alan araştırmaya göre, birkaç protein barı girişimi dışında, çoğu şirket hayvanların tüketmesi için kara asker sineği gibi türlerin yetiştirilmesine odaklanmayı tercih ediyor.
Köklü Mutfak Geleneklerini Değiştirmek Zaman Alacak
Pek çok insan sürdürülebilir şekilde yetiştirilen gıdalar tüketmek istediğini söylese de, Batı ülkelerinde vejetaryenlik ve veganlık henüz geniş kitlelerce benimsenmiş değil. Bu arada, Çin gibi ülkelerdeki yeni zenginleşen nüfusun artan talebiyle birlikte, küresel et tüketiminin önümüzdeki on yıllarda artması bekleniyor. Bu durumun da topraklar, su kaynakları ve iklim üzerinde daha fazla baskı yaratması bekleniyor.
Çalışmanın ortak yazarı ve Insect Institute (Böcek Enstitüsü) yöneticisi Dustin Crummett konu hakkında şunları söylüyor:
“Sınırlı kaynaklarımız var ve bunları en umut verici alternatiflere ayırmamız gerekiyor. Sonuç olarak, çiftlikte yetiştirilen böcekler tüm et ikameleri arasında sürekli olarak en düşük puanı alıyor ve bu ürünlerin gerçek pazarı, böcek yeme geleneği olan yerlerde bile son derece küçük kalıyor.”
Crummett, böceklerin atıştırmalıklar ve ekmek gibi ürünlere eklenmesine yönelik bazı girişimlerin olduğunu, ancak bunların et tüketimini gerçekten azaltacak ürünler olmadığını söylüyor ve ekliyor:
“Böcek yeme hakkında yapılan tüm konuşmalar pek bir fark yaratmadı. İnsanlar hâlâ böceklere karşı güçlü bir olumsuz tepki veriyor ve bu konuda kültürel bir geçmiş yok. Köklü mutfak geleneklerini ve derinlemesine yerleşmiş tiksinti tepkilerini yukarıdan aşağıya değiştirmek zordur. Eğer kolay olsaydı, daha fazla insan bitki bazlı gıdalar tüketiyor olurdu.”
Alternatif Ürünler Çıktıkça İlgi Artabilir
Öte yandan hükümetlerin çok azı, bu konuda siyasi tepkiyle karşılaşmaktan korktukları için çevre üzerindeki devasa etkisine rağmen, et tüketimini azaltmaya yönelik ciddi adımlar atabiliyor. Tüm bu tablonun yanı sıra Danimarka 2023 yılında bu konuda nasıl bir yol izlenebileceğine dair olası bir model sunarak, et tüketimini azaltmayı ve bitki bazlı gıda arzını artırmayı hedefleyen bir plan açıkladı. Dönemin Danimarka Gıda, Tarım ve Balıkçılık Bakanı Jacob Jensen de, “Bitki bazlı gıdalar gelecektir. Tarım sektöründeki iklim ayak izini azaltmak istiyorsak, hepimizin daha fazla bitki bazlı gıda tüketmesi gerekiyor” demişti.
Crummett, Danimarka’nın planının, insanların böceklere geçiş yapmasını umut etmektense, alternatif bir yol oluşturmak için iyi bir başlangıç noktası olduğunu belirtip ekliyor:
“İnsanlara oldukları yerden yaklaşmanız gerekir. İşleri kolay ve lezzetli hâle getirmelisiniz, sadece insanlara ahlak dersi verip öğütler vermek işe yaramaz. Tat, fiyat ve pratiklik açısından daha iyi olan alternatif ürünler ortaya çıktığında, hayvancılığın etkisini azaltma konusunda bir ilerleme kaydedebiliriz.”
